(Μια επανάληψη από το παλιό blog.)
Αν πιστεύεις ότι ο κόσμος μας είναι μια καλοστημένη απάτη, τότε αυτό το ντοκιμαντέρ δεν έχει να σε μάθει πολλά, αλλά και πάλι αξίζει να το δεις.
Αν υποπτεύεσαι ότι ο κόσμος μας ίσως να είναι μια καλοστημένη απάτη, τότε πρέπει να δεις αυτό το ντοκιμαντέρ για να βεβαιωθείς.
Αν νομίζεις ότι ο κόσμος μας είναι αυτό που φαίνεται, τότε σίγουρα πρέπει να δεις αυτό το ντοκιμαντέρ.
Κι αν δεν θέλεις να το δεις για κανέναν άλλο λόγο, μπορείς να το δεις για να μάθεις πώς ένας Ιάπωνας τζογαδόρος επιχείρησε να ληστέψει τα καζίνα του Ντόναλντ Τραμπ, και πώς ο Τραμπ προσπάθησε να τον αντιμετωπίσει με τη βοήθεια ενός παράξενου επιστήμονα που είχε γίνει τζογαδόρος. Το τέλος της ιστορίας ταιριάζει, πιθανώς, σε παράξενη σουρεαλιστική αφήγηση. Κάτι που μπορεί να διάβαζες μέσα σε βιβλίο μου.
Πάντως, κάποια από τα πράγματα που λέει ο Adam Curtis δεν με βρίσκουν και τόσο σύμφωνο. Λέει ότι το Διαδίκτυο μοιάζει με το Matrix από τον Νευρομάντη του William Gibson. Αλλά είναι καταφανές, νομίζω, πως δεν έχει παρά ελάχιστη σχέση. Το Μάτριξ στον Νευρομάντη είναι κάτι ανάμεσα σε τεχνολογικός και πνευματικός κόσμος· είναι κάτι που μπαίνεις εκεί με το μυαλό σου και ξεχνάς το σώμα σου. Το Διαδίκτυο δεν είναι αυτό το πράγμα. Είναι περισσότερο σαν να διαβάζεις μια ατελείωτη εφημερίδα ή να κοιτάζεις ατελείωτα περιοδικά με ατελείωτες σελίδες. Μπορεί να “χαθείς”, σίγουρα, αλλά όχι και σε τέτοιο βαθμό. Ακόμα κι αν παίζεις παιχνίδια στο Διαδίκτυο ‒ κάτι που προσωπικά δεν κάνω, οπότε δεν έχω απόλυτη πείρα του θέματος ‒ δεν νομίζω ότι “χάνεις το σώμα” όπως υποτίθεται ότι γίνεται στο Μάτριξ και σε κόσμους αυτού του είδους (πνευματικούς/τεχνολογικούς). Αυτή είναι μια εμπειρία που, για εμένα τουλάχιστον, ταιριάζει πολύ περισσότερο στο όταν γράφεις λογοτεχνία. Γράφοντας λογοτεχνία, συνήθως “χάνω το σώμα” και είμαι “εκεί”. Καταλαβαίνεις τι εννοώ; Αυτή την εμπειρία δεν μπορεί να μου τη δώσει το Διαδίκτυο, ούτε μία στις χίλιες. Οπότε, δεν μου φαίνεται και τόσο σαν εικονική πραγματικότητα ‒ όχι όταν έχω πρόσβαση σε μία πιο έντονη.
Και προς το τέλος το ντοκιμαντέρ λέει πως, παρότι οι αριστεροί φώναζαν και διαμαρτύρονταν και δραστηριοποιούνταν μέσω του Διαδικτύου, ουσιαστικά δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτα για να αποτρέψουν τη νίκη του Τραμπ, επειδή το Διαδίκτυο είναι ένα echo chamber – ένας θάλαμος που αντανακλά τον εαυτό σου. Δηλαδή, βλέπεις αυτά που θέλεις να δεις: οι αλγόριθμοι σού φέρνουν μπροστά σου αυτά που προτιμάς, αυτά που σου αρέσουν, γιατί έτσι είναι ρυθμισμένο το σύστημα.
Διαφωνώ σε μεγάλο βαθμό. Αυτό ισχύει μόνο αν βρίσκεσαι συνέχεια σε ένα κοινωνικό δίκτυο (όπως Facebook) που αναλύει τη συμπεριφορά σου και τις προτιμήσεις σου και σου προβάλλει τα ανάλογα πράγματα. Αν απλά πλοηγείσαι στο Δίκτυο μέσω μηχανών αναζήτησης και διαβάζοντας feeds, τότε μπορείς να πας οπουδήποτε με τελείως τυχαίο τρόπο. Δεν υπάρχει κάτι που να σε περιορίζει πέρα από το ίδιο σου το μυαλό (το οποίο είναι και το μεγαλύτερο πρόβλημα των περισσότερων ανθρώπων).
Επιπλέον, μην ξεχνάμε πως έχει λεχθεί ότι οι συντηρητικοί υποβοήθησαν μέσω των κοινωνών δικτύων την εκλογή του Τραμπ. Αν ίσχυε αυτό που υποστηρίζει ο Curtis ‒ ότι όλοι διαβάζουν μόνο ό,τι θέλουν να διαβάσουν ‒ τότε πώς οι συντηρητικοί θα μπορούσαν να επηρεάσουν κανέναν άλλο πέρα από αυτούς που ήδη ήταν συντηρητικοί και υπέρ του Τραμπ;
Τέλος πάντων… Ο κόσμος είναι τρελός και δεν βγάζει νόημα, ούτως ή άλλως. Το ντοκιμαντέρ αξίζει να το δεις.