Σκιώδη Παραλειπόμενα

του
Κώστα Βουλαζέρη

Αρχείο | RSS Feed

Αναζήτηση Μυστηριακές ΟντότητεςΠαλιά Ελληνικά Εξώφυλλα

Τυχαία

Μια στιγμή...
5 / 8 / 2022

Ποτέ δεν μου άρεσε ιδιαίτερα ο όρος κυβερνοπάνκ, και όσο τον σκέφτομαι τόσο λιγότερο σωστός μού μοιάζει.

Δεν εννοώ το cyberpunk. Εννοώ το κυβερνοπάνκ, τη μετάφρασή του. Είναι, μάλιστα, ένας όρος που υπάρχει μέσα στα επίσημα ελληνικά λεξικά.

Δε νομίζω, όμως, ότι ετυμολογικά ή, έστω, εννοιολογικά βγάζει κανένα νόημα στην ελληνική γλώσσα εκτός αν ξέρεις ήδη τι είναι το cyberpunk.

Κατά πρώτον, η λέξη κυβερνοπάνκ είναι εν μέρει μετάφραση. Μεταφράζει το cyber- ως κυβερνο- και το punk το αφήνει πανκ.

Το δικό μας ελληνικό κυβερνώ (από το οποίο έχουμε και τα κυβερνήτης, κυβέρνηση, κτλ) δεν έχει καμία σχέση με αυτό που στα αγγλικά εννοούν όταν λένε cyber. Πώς, λοιπόν, το cyber αποδίδεται ως κυβερνο-;

Αν ψάξετε στο διαδίκτυο, θα δείτε ότι η λέξη cyber σχετίζεται με την πληροφορική, τα υπερσύγχρονα μηχανήματα, τα τεχνητά μέλη, τα ρομπότ, και τέτοια πράγματα. Αυτό δεν έχει καμία σχέση με τη δική μας λέξη κυβερνώ.

Κι αν ψάξετε στο διαδίκτυο για την έννοια της λέξης punk, θα βρείτε, κατά πρώτον, την πανκ μουσική και, αποκεί και πέρα, πολλά και διάφορα· αλλά τα πιο δημοφιλή είναι ο αναρχισμός και εκείνο που στα ελληνικά θα λέγαμε αλητεία μάλλον.

Ακριβώς αυτό είναι, ουσιαστικά, το cyberpunk: αλήτες και αναρχικοί σε κόσμους με τρομερά διαδεδομένη ηλεκτρονική τεχνολογία. Δεν είναι τυχαίο που η αισθητική cyberpunk στις εικόνες συνήθως περιλαμβάνει οθόνες ηλεκτρονικών υπολογιστών, τεχνητά μέλη, ρομπότ, και ανθρώπους ντυμένους με σκισμένα ρούχα, μαλλιά καρφάκια και βαμμένα πολύχρωμα, παράξενα γυαλιά και παράξενα γάντια, κρατώντας από λοστούς ως αυτόματα τουφέκια λέιζερ.

Και ρωτάω τώρα: Η λέξη κυβερνοπάνκ πώς ακριβώς αποδίδει αυτή την αισθητική; Τι υπάρχει μέσα της που να παραπέμπει σε ηλεκτρονική τεχνολογία; Η λέξη κυβερνώ δεν το αποδίδει αυτό σωστά. Και τι ελληνικό υπάρχει μέσα της που να αποδίδει αυτή την αισθητική αλητείας/αναρχισμού με τα οποία συνδέεται το cyberpunk; Η λέξη πανκ δεν είναι ελληνική.

Είναι μια τελείως αποτυχημένη μετάφραση του όρου cyberpunk (που αν ψάξετε στο διαδίκτυο θα δείτε από πού ξεκίνησε).

Αναρωτιέστε αν έχω να προτείνω κάποιον εναλλακτικό όρο; Δεν έχω. Δεν ξέρω πώς θα μπορούσες να αποδώσεις, με μία λέξη, την αισθητική cyberpunk στα ελληνικά. Πάντως, κυβερνοπάνκ δεν είναι.

 

 

Επίσης . . .

Επιλογές Ιουνίου (17/6)


A Book of Marionettes (1920) — Απεικονίσεις ακέφαλων (περ. 1175–1724) — Arent van Bolten — The Magician (W. Somerset Maugham) — Durenstein της Evelyn Waugh — Playing Catch, του Algernon Blackwood — Martin Monnickendam (1874–1943) — Βασικά βιβλία Sword & Planet (Don Wollheim, Edwin L. Arnold, Otis Adelbert) — Η Φαντασία ως το Κέντρο της Πραγματικότητας — Τρέιλερ ALIEN: EARTH του Ridley Scott — Jon Foreman — Το Sword & Sorcery του Pinnacle Books — Ιστορίες με ταξίδια στην τέταρτη διάσταση — Ο αρχαίος φόβος για τους ζωντανούς-νεκρούς

 

Φανταστικά Βιβλία


Όχι βιβλία φαντασίας· αυτά που είναι μόνο στο μυαλό μας

Υπάρχουν βιβλία φαντασίας, και μέσα σε αυτά υπάρχουν και φανταστικά βιβλία. Φανταστικά βιβλία, επίσης, μπορούν να υπάρξουν και σε βιβλία συμβατικής λογοτεχνίας, αλλά αυτό είναι πιο σπάνιο.

Ένα από τα γνωστότερα φανταστικά βιβλία είναι, φυσικά, το Νεκρονομικόν. Σύμφωνα με κάποιους δεν είναι καν φανταστικό αλλά υπάρχει· έχω, μάλιστα, μία μεταφρασμένη έκδοσή του από τις εκδόσεις Κάκτος. Δεν ξέρω, όμως, αν όντως μπορείς να καλέσεις τους δαίμονες για τους οποίους γράφει· δεν το έχω ποτέ δοκιμάσει. Οπότε, εδώ αναφέρομαι στο Νεκρονομικόν καθαρά ως φανταστικό βιβλίο, όπως το παρουσίαζε ο Lovecraft μέσα από τις αφηγήσεις του. Είναι ίσως το γνωστότερο φανταστικό βιβλίο σε αναγνώστες της φανταστικής λογοτεχνίας.

Αλλά υπάρχουν και πολλά ακόμα.

Κατ’αρχήν, όλα τα βιβλία που εμφανίζονται μέσα σε έναν φανταστικό κόσμο είναι, προφανώς, φανταστικά. Όμως, όταν αναφερόμαστε σε φανταστικό βιβλίο, μιλάμε για κάτι που ξεχωρίζει μέσα στην αφήγηση, κάτι που έχει συγκεκριμένο τίτλο και χρησιμότητα. Κάτι που μπορεί να έχει τη δυνατότητα να γίνει ακόμα και καλτ, όπως το Νεκρονομικόν.

[Συνέχισε να διαβάζεις]

 

Επιλογές Ιουνίου (4/6)


Καταπληκτικά γκράφιτι & Φάρος (εργοστάσιο τεχνητής νοημοσύνης στην Ελλάδα) & Ορολογία επιστημονικής φαντασίας από τα pulp & David Schleinkofer (1952-2025) & 366 παράξενες ταινίες & Ulrich Eichberger & «Παλιομοδίτικες» εικονογραφήσεις για το Hobbit (Tove Jansson) & Ο χάρτης της ξωτικοχώρας (Bernard Sleigh) & Δαιμονολογία & Unicodia (δωρεάν ο πιο ολοκληρωμένος πίνακας χαρακτήρων στον κόσμο) & Rafael Silveira & Ed Binkley & Οι Βίκινγκς στον Δρόμο του Μεταξιού & Citizen Sleeper: Spindlejack (δωρεάν σόλο roleplaying game) & Δαίδαλος (ο νέος ελληνικός υπερυπολογιστής) & Ατέρμονα links στο LinX (φυσικά)