Σκιώδη Παραλειπόμενα

του
Κώστα Βουλαζέρη

Αρχείο | RSS Feed

Αναζήτηση Μυστηριακές ΟντότητεςΠαλιά Ελληνικά Εξώφυλλα

Τυχαία

Μια στιγμή...
9 / 2 / 2020

(Μια επανάληψη από το παλιό blog.)

 

Σκέψου:

Ζεις σε μια κοινωνία που, εν γένει, σου λέει πως οποιαδήποτε δημιουργική διαδικασία πρέπει (α) να έχει κάποιο αντίκτυπο προς τους άλλους και (β) να σου αποφέρει κάποιο όφελος που είναι άλλο από την ίδια τη δημιουργική διαδικασία.

Εν ολίγοις, σου λέει ότι δεν έχει κανένα νόημα να κάνεις τη δημιουργική διαδικασία μόνο για τον εαυτό σου, ή για ένα μικρό κοινό, αλλά πρέπει να την κάνεις για έναν όσο το δυνατόν μεγαλύτερο κοινό.

Επίσης, σου λέει ότι η δημιουργικά διαδικασία από μόνη της δεν έχει καμία αξία για εσένα· για να έχει αξία, πρέπει ή να σου προσδίδει κάποιο κύριος, φήμη, ή status μέσα στην κοινωνία, ή πρέπει να σου δίνει λεφτά.

Αυτές οι πεποιθήσεις είναι καθαρά του σύγχρονου κόσμου, και κυρίως έχουν προέλθει από τη λογική της εποχής της βιομηχανικής επανάστασης, που τα πάντα τα ισοπεδώνει ώστε να τα κάνει μέρος της παραγωγής. Οτιδήποτε δεν είναι μέρος της οικονομικής παραγωγής είναι κακό.

Είναι μια λογική αποτελμάτωσης.

Στην πραγματικότητα, η οποιαδήποτε δημιουργική διαδικασία δεν είναι ανάγκη να έχει αντίκτυπο προς την κοινωνία γενικά. Μπορεί να είναι κάτι που το κάνεις απλά και μόνο για τον εαυτό σου, ή για τον εαυτό σου και δυο-τρία άλλα άτομα. Και έχει αξία από μόνο του, γιατί σε εξυψώνει ψυχικά. Αυτό είναι και το βασικό νόημα της δημιουργικής διαδικασίας.

Δεν λέω ότι πρέπει υποχρεωτικά οτιδήποτε δημιουργικό κάνει κάποιος να το κλείνει σ’ένα μπαούλο και να το κρύβει από την κοινωνία. Αν το πίστευα αυτό, κατά πρώτον δεν θα δημοσίευα τα βιβλία μου. Αν κάνεις κάτι που νομίζεις ότι, εκτός από εσένα, μπορεί να ψυχαγωγήσει και άλλους, τότε, ναι, γιατί να μην το δημοσιεύσεις; Κι αυτό δεν σημαίνει να το βγάλεις στο εμπόριο. Προτιμώ να δημοσιεύω βιβλία μου χωρίς να τα κάνω εμπορεύματα, ειδικά έτσι όπως είναι η οικονομική κατάσταση, όπου ο συγγραφέας παίρνει τα αρχίδια του, κατά βάση, όχι λεφτά.

Όμως δεν είναι ανάγκη και όλες οι δημιουργικές διαδικασίες να έχουν αντίκτυπο στην κοινωνία. Υπάρχουν άνθρωποι που φτιάχνουν, για παράδειγμα, υπέροχους φανταστικούς κόσμους και τους έχουν μόνο για την πάρτη τους, χρησιμοποιώντας τους με διάφορους τρόπους ώστε να ψυχαγωγούν τους εαυτούς τους, ή και μερικούς άλλους ακόμα. (Ο Τόλκιν, αρχικά, έτσι είχε φτιάξει τη Μέση-Γη· ασχέτως τι έγινε μετά.)

Νομίζεις ότι αυτό είναι “παράξενο”;

Νομίζεις ότι είναι πιο “φυσιολογικό” να κάθεσαι μπροστά στην τηλεόραση και, ουσιαστικά, να μην κάνεις τίποτα ενώ συγχρόνως τρως στη μάπα την πλύση εγκεφάλου της; (Κι όταν λέει κανείς “πλύση εγκεφάλου” δεν χρειάζεται να μας έρχονται στο μυαλό ακραία πράγματα από ταινίες επιστημονικής φαντασίας με καλώδια κολλημένα στο κεφάλι. Η συνεχής επανάληψη των ίδιων πραγμάτων και αξιών και πιστεύω, έτσι που σε κάνουν να νομίσεις ότι είναι τα μόνα αληθινά, είναι η πιο αποτελεσματική μαζική πλύση εγκεφάλου.)

Η δημιουργική διαδικασία είναι πολύ πιο ψυχαγωγική από μόνη της απ’ό,τι είναι η τηλεόραση ή το να παίζεις με τις ώρες ηλεκτρονικά παιχνίδια όπου σκοτώνεις κινούμενους στόχους.

Από αυτό είναι καταφανές και ότι δεν είναι υποχρεωτικό η δημιουργική διαδικασία να επιφέρει κάποιο άλλο όφελος, όπως χρήματα ή φήμη. Το κύριο όφελος της δημιουργικής διαδικασίας είναι η ψυχική ανύψωση που προσφέρει σ’εσένα. Τα άλλα είναι παράπλευρα αποτελέσματα.

Γι’αυτό κιόλας όλοι οι καλοί δημιουργοί – είτε είναι μουσικοί, είτε συγγραφείς, είτε ζωγράφοι, είτε οτιδήποτε – πρωτίστως κάνουν ό,τι κάνουν για το δικό τους γούστο. Και η διαφορά πάντα είναι ξεκάθαρη.

 

 

Επίσης . . .

Ακατανόητες Οντότητες


Περιγράφοντας το απερίγραπτο στη φανταστική λογοτεχνία

Στη φανταστική λογοτεχνία – ή, ίσως, πιο συχνά στο παρακλάδι της που ονομάζεται λογοτεχνία τρόμου – συναντούμε πολλές φορές οντότητες «πέρα από την ανθρώπινη κατανόηση». Οι πιο γνωστές είναι, φυσικά, αυτές από τη Μυθολογία Κθούλου – ο Κθούλου ο ίδιος, ο Νιαρλαθοτέπ, ο Γιόγκ-Σόθοθ, και λοιποί «εξώτεροι» δαίμονες με αρκετά θου μέσα στα ονόματά τους ώστε να τα κάνουν να φαίνονται πολύ περίεργα και δυσπρόφερτα. Πράγμα που δεν το γράφω ως κατάκριση: κάπως, πρέπει να μοιάζουν «εξώτεροι» όλοι αυτοί οι δαίμονες.

Ο Lovecraft, επίσης, πασχίζει συνήθως να λέει πόσο ακατάληπτες και απερίγραπτες είναι όλες αυτές οι οντότητες – ότι δεν υπάρχει η δυνατότητα να ειπωθούν με ανθρώπινα λόγια. Και δεν είναι μόνο ο Lovecraft πιθανώς που το κάνει αυτό, αλλά είναι το πιο γνωστό και ουδέτερο παράδειγμα για τέτοιες περιπτώσεις, οπότε αυτόν χρησιμοποιώ.

Το πρόβλημα, γενικά, με τις «ακατανόητες» οντότητες είναι ότι, από τη μια, ο συγγραφέας μάς λέει ότι «κανείς δεν μπορεί να τις εννοήσει», από την άλλη όμως φαίνεται ότι μπορούν, κάπως, να εννοηθούν (αν όχι να κατανοηθούν).

Από τη μια, «δεν μπορούν να περιγραφούν» όλοι αυτοί οι δαίμονες· από την άλλη, περιγράφονται, έχουν υλική μορφή. Ψάξτε και στο διαδίκτυο να βρείτε απεικονίσεις τους. Ο Κθούλου έχει μια κάποια όψη. Ακόμα και ο Νιαρλαθοτέπ απεικονίζεται κάπως. Και το ίδιο ισχύει και για τα περισσότερα (αν όχι όλα) από αυτά τα δαιμονικά όντα. Αλλά... αφού είναι απερίγραπτα, αφού δεν μπορείς να τα εννοήσεις με το αδύναμο ανθρώπινο μυαλό σου, τότε... πώς έχουν όψη που μπορεί κάποιος να τη ζωγραφίσει; Αυτό είναι αντίφαση. Αν τέτοιες οντότητες ήταν αληθινά ακατανόητες και αδύνατον να περιγραφούν, τότε δεν θα έπρεπε να μπορεί κάποιος να τις ζωγραφίσει. Επομένως, σου δίνεται η εντύπωση ότι, σε τελική ανάλυση, το «ακατανόητο» ουσιαστικά σημαίνει τερατώδες. Οι οντότητες αυτές είναι, όντως, τερατώδεις· είναι φριχτές, απαίσιες· είναι έτσι που κανονικά δεν θα έπρεπε να μπορούν να υπάρξουν· ναι, αλλά δεν είναι αδιανόητες. Αν ήταν αδιανόητες, δεν θα έβλεπες κάτι σαν πελώριο χταπόδι, ή έναν συνδυασμό από χταπόδι και βατράχι, ή οτιδήποτε άλλο.

[Συνέχισε να διαβάζεις]

 

Επιλογές Οκτωβρίου (15/10)


γκράφιτι με βάθος — OlderGeeks — idiot savants — αγωγή-μαμούθ Ελλήνων κατά φαρμακευτικής για το εμβόλιο Covid — πώς ζωντάνεψε ο E.T. — η κατάρα ενός κονσέρτου — μήπως ο συνεργάτης σας είναι εξωγήινος; — Elliott Dold (1889–1957) — Κρυφοί Κήποι — Computer Plant Life — The Spell of Sarnia — τα παιδιά του μέλλοντος; — οι χαμένες ιστορίες του Raymond Chandler — Nikolai Kolchitski — όλα τα είδη και τα υποείδη του punk — παράξενα και δημιουργικά πράγματα σχετικά με τον κορονοϊό — και ακόμα περισσότερα έρχονται ασταμάτητα στο LinX!

 

Ο Κυνηγός των Θαλασσών – Η Αναζήτηση του Οφιομαχητή, Τόμος 6


Έχοντας τελειώσει με τις δουλειές του στην Ιχθυδάτια, ο Οφιομαχητής αναζητά πάλι το χαμένο παρελθόν του το οποίο μοιάζει τώρα άμεσα συνδεδεμένο με τους Τρομερούς Καπνούς – τους πειρατές που έχουν εμφανιστεί τον τελευταίο καιρό και τρομοκρατούν τα λιμάνια όλων των ηπειρονήσων μ’ένα όπλο που κανείς δεν έχει ξαναδεί ποτέ στην Υπερυδάτια: έναν γίγαντα από καπνό, που το τσεκούρι του χτυπά σαν χίλιους ανέμους. Στην αναζήτησή του ο Οφιομαχητής έχει στο πλευρό του πιστούς συντρόφους και παλιούς φίλους, αλλά χρειάζεται να επιτύχει και μια συμφωνία με έναν από τους Τρεις Οίκους της Σκιάπολης για να αποκτήσει πλοίο και πλήρωμα. Τα ταξίδια του θα τον οδηγήσουν σε λιμάνια γεμάτα ναυτικούς και πειρατές, όπου αμφίβολες πληροφορίες και σκοτεινές φήμες κυκλοφορούν, και κίνδυνος καραδοκεί παντού· γιατί στην Ιχθυδάτια ο Οφιομαχητής δεν έχει μόνο φίλους αλλά και ορκισμένους εχθρούς...

...ενώ, πριν από όχι και τόσα πολλά χρόνια, ένας μυστηριώδης ταξιδιώτης, κατάμαυρος στο δέρμα με πράσινα μαλλιά και υπεράνθρωπη δύναμη, φτάνει στη δυσώνυμη πόλη της Τριάνης κι αφού ακούει λόγια για το θανάσιμο Πέρας των Θαλασσών σκέφτεται πως ίσως εκεί να ανακαλύψει λησμονημένα πράγματα για τον εαυτό του, καθώς και το πεπρωμένο του στην Υπερυδάτια. Ψάχνει για πλήρωμα ανάμεσα στους κακοποιούς και τους ξεπεσμένους της Τριάνης, και ετοιμάζεται να κλέψει έναν Ωκεανομάντη, μια μάγισσα, και το πλοίο ενός πειρατή...

Κατεβάστε το