Σκιώδη Παραλειπόμενα

του
Κώστα Βουλαζέρη

Αρχείο | RSS Feed

Αναζήτηση Μυστηριακές ΟντότητεςΠαλιά Ελληνικά Εξώφυλλα

Τυχαία

Μια στιγμή...
28 / 1 / 2020

(Μια επανάληψη από το παλιό blog.)

 

Όσο πιο πολύ κοιτάζεις κάτι από κοντά τόσο πιο πολύπλοκο σού φαίνεται. Και από όσο πιο κοντά το κοιτάζεις τόσο ακόμα πιο πολύπλοκο σού φαίνεται. Συνεχίζοντας να το κοιτάζεις έτσι, είναι αναπόφευκτο ότι θα φτάσεις να πιστεύεις πως είναι απίστευτα, σουρεαλιστικά λαβυρινθώδες και άλυτο.

Παίρνοντας όμως λίγη απόσταση αρχίζεις να το βλέπεις διαφορετικά. Αφήνοντας τη σκέψη να καθαρίσει ενώ διατηρείς την απόσταση, η λύση γίνεται προφανής. Αναπτύσσοντας μια νοοτροπία τού καλώς εννοούμενου δεν-γαμιέται προσπερνάς το εμπόδιο σαν να μην– όχι “σαν να μην”: όντως έχει εξαφανιστεί!

Γράψε μια πρόταση. Δες την από κοντά για κάποια ώρα, από πολύ κοντά, και πολύ προσεχτικά. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να γράψεις αυτή την πρόταση· σίγουρα δεν έχεις επιλέξει τον καλύτερο. Τώρα σου έρχονται κι άλλοι στο μυαλό. Να αλλάξεις την πρόταση; Να την αναποδογυρίσεις; Να προσθέσεις ένα επίρρημα; Να αφαιρέσεις ένα επίρρημα; Να τροποποιήσεις λίγο τη στίξη; Τι είναι πιο σωστό, επιτέλους; Πώς μπορείς να είσαι σίγουρος; (Σοφία του Άι Γάτου: Όλα είναι το ίδιο σωστά, μαλάκα.) Η αλήθεια είναι πως δεν μπορεί να είσαι ποτέ σίγουρος για τίποτα. Απλά έχεις πέσει στην παγίδα της υπερβολικά ζουμαρισμένης παρατήρησης, όταν το μυαλό εγκλωβίζεται στο συγκεκριμένο. Αν δεν είχες πέσει σ’αυτό το λάκκο, θα έγραφες την πρόταση, θα την κοίταζες για κανένα καταφανές λάθος, και μετά θα προχωρούσες – και θα ήσουν ευχαριστημένος μ’αυτό. Και έτσι ακριβώς πρέπει να είσαι. Κάνοντας ένα βήμα πίσω και κοιτάζοντας από μια κάποια απόσταση.

Όχι, δεν είναι συμβουλή για συγγραφείς αυτή. Απλώς το παραπάνω είναι ένα παράδειγμα. Η ίδια παγίδα ισχύει για τα πάντα, και ο ίδιος τρόπος αντιμετώπισης.

Αν και αποφεύγω τα αρχαιόπληκτα παραδείγματα, δες τι έκανε ο Μέγας Αλέξανδρος με τον Γόρδιο Δεσμό. Θα μπορούσε να τον κοιτάζει από κοντά, μπλεγμένος στον λαβύρινθο τού πώς να τον λύσει. Και ποτέ έτσι δεν θα τον έλυνε. Αντιθέτως, έκανε ένα βήμα πίσω. Κοίταξε το τρομερό πρόβλημα κουλαρισμένος από κάποια απόσταση. Και τι είδε; Ένα γαμημένο σχοινί. Τράβηξε το λεπίδι του, το έκοψε, και πέρασε χαιρετώντας συγχρόνως με την επίδειξη του μεσαίου δαχτύλου.

Πάντα είναι πιο απλό απ’ό,τι νομίζεις.

 

 

Επίσης . . .

Ο Ρομαντισμός στη Φανταστική Λογοτεχνία


Η ρομαντική παράδοση έχει πολύ βαθιές ρίζες

Ο ρομαντισμός, η ρομαντική παράδοση, είναι ένα είδος που ξεκίνησε την περίοδο του Μεσαίωνα. Φυσικά, είχαμε γενναίους ήρωες και από πιο παλιά, όπως τους δικούς μας, ελληνικούς ήρωες – τον Ηρακλή, τον Οδυσσέα, τον Αχιλλέα, τον Βελλεροφόντη – αλλά και ήρωες άλλων αρχαίων παραδόσεων, όπως τον Γκίλγκαμες. Κανένας από αυτούς, όμως, δεν εντάσσεται στις ρομαντικές αφηγήσεις, και όχι μόνο επειδή ανήκουν σε άλλη χρονική περίοδο· υπάρχει και μια ουσιαστική διαφορά στο ύφος των ίδιων των ηρώων και στις περιπέτειές τους.

Η ρομαντική παράδοση περιλαμβάνει κυρίως ιππότες, και πιθανώς να έχει ξεκινήσει από τη Γαλλία. Περιλαμβάνει τους Ιππότες της Στρογγυλής Τραπέζης, τον Αρθούρο και το Εξκάλιμπερ, τον Πάρσιβαλ και το Δισκοπότηρο, τον Ρολάνδο – τέτοιου είδους ήρωες. Περιλαμβάνει, επίσης, ήρωες όπως τον Ρομπέν των Δασών και τον Ιβανόη, δίκαιους παρανόμους που προσπαθούν «να σώσουν το Βασίλειο». Κι αν κάποιοι νομίζουν ότι αυτή η παράδοση δεν είναι ελληνική, κάνουν λάθος: έχουμε και δικούς μας ήρωες αυτού του είδους, από τη βυζαντινή περίοδο κυρίως, χαρακτήρες όπως τον Διγενή Ακρίτα.

Αυτοί οι ήρωες – στις ιστορίες, τουλάχιστον – είναι πάντα άνθρωποι με κάποιο ιδεώδες ή κάποια ιδανικά: έχουν έναν σκοπό, ακολουθούν κάποιον κώδικα. Υπερασπίζονται τους αδυνάτους, προσπαθούν να αποδώσουν δικαιοσύνη, προσπαθούν να επαναφέρουν μια χαοτική κατάσταση σε αρμονία – το κλασικό «να σώσουν το Βασίλειο». Είναι γενικά ευγενικοί, ανεξαρτήτως αν είναι και ευγενικής καταγωγής ή όχι· πάντα κρατάνε τον λόγο τους, μάχονται ακόμα και με άμεσο κίνδυνο της ζωής τους για «το σωστό και το δίκαιο». Πολλές φορές βασανίζονται και διχάζονται από τα ίδια τους τα ιδεώδη και τον κώδικα τιμής τους.

[Συνέχισε να διαβάζεις]

 

Επιλογές Ιουνίου (17/6)


A Book of Marionettes (1920) — Απεικονίσεις ακέφαλων (περ. 1175–1724) — Arent van Bolten — The Magician (W. Somerset Maugham) — Durenstein της Evelyn Waugh — Playing Catch, του Algernon Blackwood — Martin Monnickendam (1874–1943) — Βασικά βιβλία Sword & Planet (Don Wollheim, Edwin L. Arnold, Otis Adelbert) — Η Φαντασία ως το Κέντρο της Πραγματικότητας — Τρέιλερ ALIEN: EARTH του Ridley Scott — Jon Foreman — Το Sword & Sorcery του Pinnacle Books — Ιστορίες με ταξίδια στην τέταρτη διάσταση — Ο αρχαίος φόβος για τους ζωντανούς-νεκρούς

 

Φανταστικά Βιβλία


Όχι βιβλία φαντασίας· αυτά που είναι μόνο στο μυαλό μας

Υπάρχουν βιβλία φαντασίας, και μέσα σε αυτά υπάρχουν και φανταστικά βιβλία. Φανταστικά βιβλία, επίσης, μπορούν να υπάρξουν και σε βιβλία συμβατικής λογοτεχνίας, αλλά αυτό είναι πιο σπάνιο.

Ένα από τα γνωστότερα φανταστικά βιβλία είναι, φυσικά, το Νεκρονομικόν. Σύμφωνα με κάποιους δεν είναι καν φανταστικό αλλά υπάρχει· έχω, μάλιστα, μία μεταφρασμένη έκδοσή του από τις εκδόσεις Κάκτος. Δεν ξέρω, όμως, αν όντως μπορείς να καλέσεις τους δαίμονες για τους οποίους γράφει· δεν το έχω ποτέ δοκιμάσει. Οπότε, εδώ αναφέρομαι στο Νεκρονομικόν καθαρά ως φανταστικό βιβλίο, όπως το παρουσίαζε ο Lovecraft μέσα από τις αφηγήσεις του. Είναι ίσως το γνωστότερο φανταστικό βιβλίο σε αναγνώστες της φανταστικής λογοτεχνίας.

Αλλά υπάρχουν και πολλά ακόμα.

Κατ’αρχήν, όλα τα βιβλία που εμφανίζονται μέσα σε έναν φανταστικό κόσμο είναι, προφανώς, φανταστικά. Όμως, όταν αναφερόμαστε σε φανταστικό βιβλίο, μιλάμε για κάτι που ξεχωρίζει μέσα στην αφήγηση, κάτι που έχει συγκεκριμένο τίτλο και χρησιμότητα. Κάτι που μπορεί να έχει τη δυνατότητα να γίνει ακόμα και καλτ, όπως το Νεκρονομικόν.

[Συνέχισε να διαβάζεις]