ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΕΣ

Darkness Weaves • Bloodstone • Dark Crusade
του Karl Edward Wagner

Ανέκαθεν, θεωρούσα ότι οι ιστορίες του Conan, του R.E. Howard, είναι συναρπαστικές αλλά θα μπορούσαν κάλλιστα να ήταν και πιο φιλοσοφημένες. Επίσης ανέκαθεν, πίστευα ότι οι περισσότερες ιστορίες του Elric, του Michael Moorcock, είναι σκοτεινές και ψαγμένες, αλλά συγχρόνως είναι γραμμένες, σε πολλά σημεία τους, κοφτά, σχεδόν περιληπτικά, σαν σκελετοί.

Οι ιστορίες του Kane, του Karl Edward Wagner, είναι όπως οι ιστορίες του Conan – αλλά πολύ πιο φιλοσοφημένες. Είναι, επίσης, όπως οι ιστορίες του Elric – αλλά γραμμένες με απίστευτο ύφος, φοβερή ατμόσφαιρα, και βάθος στους χαρακτήρες και στον φανταστικό κόσμο.

Δεν περίμενα ότι τώρα, ύστερα από τόση φανταστική λογοτεχνία που έχω διαβάσει, θα ξαναπάθαινα την πλάκα μου όπως όταν ήμουν μικρός. Όμως συνέβη, και φταίει ο Wagner.

Τι είναι ο Kane... Το όνομά του δεν είναι τυχαίο που μοιάζει με το όνομα του βιβλικού Κάιν. Ο Kane, στις ιστορίες του Wagner, είναι ο άνθρωπος που επαναστάτησε ενάντια σ’έναν σκοτεινό θεό που είχε φτιάξει την ανθρωπότητα για την προσωπική του διασκέδαση. Με αυτή του την επανάσταση, ο Kane αναγκάστηκε να σκοτώσει τον αδελφό του. Ο σκοτεινός θεός καταράστηκε τον Kane να είναι αθάνατος, κι έτσι... είναι αθάνατος. Δεν γερνά, και τα τραύματά του θεραπεύονται πιο γρήγορα από ό,τι ενός φυσιολογικού ανθρώπου. Μπορεί όμως να σκοτωθεί από ένα δυνατό θανατηφόρο χτύπημα, ή από πολλά απανωτά χτυπήματα που έχουν ως αποτέλεσμα τον θάνατο. Επομένως, δεν είναι ένας βαρετός χαρακτήρας που δεν μπορεί με τίποτα να πεθάνει. Η αθανασία του, αν μη τι άλλο, του δίνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς ο Kane έχει ζήσει χιλιάδες χρόνια και έχει συγκεντρώσει απίστευτη γνώση. Έχει βαρεθεί, με τα ίδια και τα ίδια που βλέπει συνεχώς να επαναλαμβάνονται, και ό,τι κάνει – επαναστάσεις, αυτοκρατορίες, δολοπλοκίες, αναζητήσεις, πολέμους, περιπέτειες – το κάνει για να σπάσει την πλήξη του. Όσο για την αυτοκτονία που θα έβαζε τέλος σε μια βαρετή ύπαρξη, στο Bloodstone, η Teres τού λέει: «Suicide is not an infrequent surcease to despair», και ο Kane απαντά: «And suicide would be the ultimate surrender to the malevolent will of the god who damned him!» Αυτή είναι η άποψή του για το θέμα.

Ο Kane είναι σωματώδης σαν τον Conan, πάρα πολύ ικανός πολεμιστής που με δυσκολία βρίσκει κάποιον ισάξιό του, αλλά συγχρόνως είναι και εξαιρετικός στις μαγικές τέχνες. Μπορεί, σε μια ιστορία, να τον βρεις να οργανώνει στρατούς για έναν τρελό προφήτη και, σε μια άλλη ιστορία, να αναζητά μέσα σε πανάρχαια ερείπια έναν χαμένο μηχανισμό μιας εξαφανισμένης φυλής από τις απαρχές του χρόνου.

Επίσης, ο Kane είναι ένας χαρακτήρας, το λιγότερο, αμφιβόλου ηθικής. Κάνει καθαρά ό,τι τον συμφέρει, ή ό,τι τον διασκεδάζει. Και σε μερικές ιστορίες είναι, χωρίς καμία αμφιβολία, ο κακός της υπόθεσης. Εκείνο που σε μαγνητίζει σ’αυτόν δεν είναι η ηθική των πράξεών του, αλλά το τρομερό ενδιαφέρον που παρουσιάζει και το γεγονός ότι πολλές φορές αντιμετωπίζει δυνάμεις που, πολύ απλά, είναι χειρότερες από τον ίδιο, ή, τουλάχιστον, σαν τον ίδιο.

Οι τρεις τίτλοι που αναφέρω στην επικεφαλίδα του άρθρου – Darkness Weaves, Bloodstone, Dark Crusade – είναι όλοι μυθιστορήματα. Υπάρχουν και αρκετά διηγήματα με τον Kane, τα οποία δεν έχω ακόμα διαβάσει όλα, αλλά σύντομα θα τα έχω διαβάσει και, αν κρίνω πως υπάρχει λόγος για άλλο ένα άρθρο σχετικά με τον Kane, θα το γράψω.

Οι ιστορίες του Kane ποικίλλουν. Κάποιες είναι καθαρά επικής ή ηρωικής φαντασίας, κάποιες είναι τρόμου (αν και στοιχεία τρόμου υπάρχουν σε όλες), κάποιες είναι μυστηρίου. Δεν είναι εύκολο να κατατάξεις τον Kane σε ένα λογοτεχνικό είδος.

Το Darkness Weaves ξεκινά σαν ιστορία ηρωικής φαντασίας με έναν κεντρικό ήρωα και μερικούς βοηθούς, η οποία όμως θυμίζει πολύ έντονα και τη Μυθολογία Κθούλου, με τις αναφορές σε διαβολικούς θεούς κρυμμένους στα βάθη του ωκεανού. Στη συνέχεια, εξελίσσεται σαν ιστορία επικής φαντασίας, όπου οι χαρακτήρες πληθαίνουν, ραδιουργίες γίνονται, και μεγάλοι στρατοί – στόλοι, στη συγκεκριμένοι περίπτωση – συγκρούονται. Είναι, κατά τη γνώμη μου, το πιο αδύναμο από τα τρία μυθιστορήματα. Η αρχή του είναι εξαιρετική, αλλά από τη μέση και μετά χάνει τον δυναμισμό του και δίνει την εντύπωση ότι απλά και μόνο γράφει για μάχες, τη μία μετά την άλλη, χωρίς να έχει δώσει το απαραίτητο βάρος σε πολλούς από τους χαρακτήρες που λαμβάνουν μέρος. Αυτό δεν σημαίνει, βέβαια, ότι δεν θα το πρότεινα ανεπιφύλακτα σε όσους αρέσει η φανταστική λογοτεχνία.

Το Bloodstone είναι το καλύτερο από τα τρία μυθιστορήματα. Έχει μέσα απίστευτες καταστάσεις: μυστηριώδεις συναντήσεις, ραδιουργίες, παράξενα αινίγματα, εξερευνήσεις αρχαίων τόπων, έρωτες, ψυχεδελικά σκηνικά, μάχες. Ο Kane εξελίσσεται σε κάτι το τρομαχτικά διαβολικό σε αυτή την ιστορία. Τους άλλους χαρακτήρες είναι που πραγματικά θα μπορούσες να συμπαθήσεις... αν δεν είχαν όλοι τους φοβερά μειονεκτήματα. Ο Kane, όμως, δεν ξέρει με τι έχει μπλέξει, παρά όλες τις αρχαίες γνώσεις του. Και στο τέλος, ακόμα και οι χαρακτήρες που δεν θα το περίμενες επιδεικνύουν ηρωισμό και μεγαλείο.

Το Dark Crusade είναι αυτό που λέει ο τίτλος: μια σκοτεινή σταυροφορία, την οποία ξεκινά ένας δαιμονισμένος προφήτης. Δυστυχώς, δεν είναι και καλός στρατηγός, και ο Kane παρουσιάζεται σαν πνεύμα του πολέμου για να οργανώσει τον στρατό του – και να χτίσει μια αυτοκρατορία. Όπως πάντα, τίποτα δεν πηγαίνει σύμφωνα με το σχέδιο. Συγκρούσεις μεταξύ συμμάχων συμβαίνουν, απρόοπτες συμπτώσεις, και άλλα. Εξαιρετικό βιβλίο, αν και νομίζω πως στο τέλος τού χρειαζόταν ένας καλύτερος επίλογος. Λίγο κατώτερο του Bloodstone αλλά μακράν καλύτερο του Darkness Weaves.

Τελειώνοντας το Dark Crusade, αναρωτήθηκα πώς θα έγραφε ο Wagner αν ζούσε σήμερα. Είμαι σίγουρος ότι θα μπορούσε να είχε γράψει μια εξαιρετική σειρά επικής φαντασίας, γεμάτη δολοπλοκίες, πολέμους, χαρακτήρες αμφιβόλου ηθικής, και σκοτεινή μαγεία. Μια σειρά, ίσως, που θα έμοιαζε με το A Song of Ice and Fire του G.R.R. Martin και πιθανώς να ήταν πολύ καλύτερη.

Εκείνο που, γενικά, παρατήρησα στη γραφή του Wagner είναι ότι έχει φοβερό δυναμισμό. Τους χαρακτήρες του και τις τοποθεσίες που παρουσιάζει νομίζεις ότι τα βλέπεις μπροστά σου. Ποτέ δεν βαριέσαι, και ποτέ δεν είναι ανόητο αυτό που γράφει. Το ύφος είναι γεμάτο, χορταστικό, χωρίς να είναι βαρύ, αν και κάποιες λέξεις που χρησιμοποιεί είναι, το λιγότερο, ασυνήθιστες και, ίσως, παράξενες. Αν όμως ήταν γραμμένο αλλιώς, νομίζω ότι το κείμενο κάτι θα έχανε.

Ωστόσο, δεν είναι όλα άψογα με τη γραφή του Wagner. Ο ίδιος ο δυναμισμός, σε μερικά σημεία, κάνει το κείμενο να φαίνεται άκομψα γραμμένο. Σου δίνεται η εντύπωση ότι, μ’ακόμα μια ματιά, ο συγγραφέας θα μπορούσε να είχε τελειοποιήσει το ύφος, ώστε να μην αισθάνεσαι ότι «βρίσκει» πουθενά, αλλά να κυλά ομαλά παντού.

Μικρό το κακό. Και δεν ξέρω αν θα ήθελα τα πράγματα να ήταν αλλιώς. Οι ιστορίες του Kane δεν είναι απλά τρία μυθιστορήματα που τα διαβάζεις· είναι τρεις εμπειρίες που τις ζεις. Και τα διηγήματα, επίσης, δεν υστερούν καθόλου.

Απορώ που δεν είχα ανακαλύψει τον Wagner ώς τώρα. Τα βιβλία του είναι λίγο δύσκολο να τα βρει κανείς, αλλά όταν τα έχεις στα χέρια σου βλέπεις ότι αξίζουν όσο λίγα άλλα επικής ή ηρωικής φαντασίας.

---