ΣΚΕΨΕΙΣ

27/5/2012

Ο Τρόμος του Μεγάλου Βιβλίου
Πόσα βιβλία 600 σελίδων διαβάζεις σε ένα μήνα;

Στην Ελλάδα νομίζω πως, γενικά, έχουμε έναν φόβο για το μεγάλο βιβλίο. Σίγουρα δεν ισχύει για όλους τους ανθρώπους, αλλά νομίζω πως ισχύει για μια αρκετά μεγάλη μερίδα. Δεν ξέρω αν το ίδιο συμβαίνει και σε άλλες χώρες. Ίσως και να συμβαίνει. Εδώ, πάντως, το έχω παρατηρήσει αρκετές φορές.

Κάποτε, πριν από όχι και τόσο πολύ καιρό, σε μια εφημερίδα, στη στήλη που κάνουν τις βιβλιοκριτικές, είχα διαβάσει έναν αρθρογράφο να γράφει ότι ένα βιβλίο, καθότι μεγάλο, «τρομάζει». Σε κάνει να αναρωτιέσαι: Αν αυτός ο άνθρωπος τρομάζει τόσο εύκολα από ένα μεγάλο βιβλίο, γιατί γράφει βιβλιοκριτικές;

Κάποια άλλη στιγμή, ένας γνωστός μου μου είπε: «600 σελίδες βιβλίο θέλεις ένα χρόνο να το διαβάσεις, ρε Κώστα!»

Έναν χρόνο; Ένας χρόνος έχει 365 ημέρες. Δηλαδή, διαβάζεις 1,64 σελίδες την ημέρα...

Προσωπικά, αν δεν διαβάσω καμια εικοσαριά σελίδες όταν καθίσω, δεν το φχαριστιέμαι. Και μιλάμε πάντα για λογοτεχνία, φυσικά. Δεν αναφέρομαι σε επιστημονικό ή σχολικό βιβλίο, ούτε σε μελέτες, λευκώματα, και τα λοιπά.

Ας κάνουμε μερικά απλά μαθηματικά. Αν διαβάζεις, κατά μέσο όρο, 30 σελίδες την ημέρα, σε έναν μήνα έχεις διαβάσει 900 σελίδες. Και δεν το θεωρώ τόσο σπουδαίο να διαβάσει κάποιος 30 σελίδες. Δε νομίζω ότι χρειάζεται πάνω από μιάμιση ώρα, ακόμα κι αν είναι αργός αναγνώστης. Ένας λιγάκι πιο γρήγορος αναγνώστης μπορεί να διαβάζει, άνετα, και 50 σελίδες την ημέρα, επομένως 1.500 σελίδες το μήνα.

Αυτό σημαίνει πως σε έναν μήνα μπορείς να διαβάσεις όχι μόνο ένα βιβλίο 600 σελίδων, αλλά δύο τέτοια βιβλία. Ή ένα βιβλίο 600 σελίδων και ένα 300 σελίδων.

Δεν είναι τόσο τρομερό όσο φαίνεται, τελικά.

Προσωπικά, αν δεν έγραφα κιόλας (ώστε να πρέπει να ξανακοιτάω και τα δικά μου κείμενα και να τα διορθώνω), ίσως να προλάβαινα να διαβάζω περισσότερη λογοτεχνία. Πραγματικά, δεν θεωρώ ότι διαβάζω πολύ. Μέτρια, θα έλεγα. Γύρω στις 30-50 σελίδες την ημέρα, συνήθως.

Νομίζω ότι πολλοί έχουν σχετίσει την ανάγνωση με τα σχολικά βιβλία ή με τα επιστημονικά. Τη βλέπουν σαν αγγαρεία αντί σαν ευχαρίστηση, και από εκεί προέρχεται και ο Τρόμος του Μεγάλου Βιβλίου. Το κοιτάζεις πάνω στο ράφι και σκέφτεσαι Πότε θα το τελειώσω; Αλλά αν σου είναι αγγαρεία δεν θα έπρεπε να το διαβάζεις καθόλου. Δεν έχει νόημα είτε είναι 1.000 σελίδες είτε 100. Αν ένα λογοτεχνικό βιβλίο δεν σου αρέσει, δεν χρειάζεται να το διαβάζεις. Δεν πρόκειται να δώσεις εξετάσεις επάνω σ’αυτό το βιβλίο. Αντιθέτως, αν σου αρέσει, όσο μεγάλο κι αν είναι θα το διαβάσεις γιατί το πόσες είναι οι σελίδες δεν έχει και καμια ουσιαστική σημασία.

Τον είχα κι εγώ αυτόν τον φόβο για τα μεγάλα βιβλία – και για όλα τα βιβλία, ίσως – όταν ήμουν μικρός και δεν είχα ακόμα βρει τι ήταν εκείνο που μου άρεσε. Στο σχολείο σού προτείνουν διάφορα λογοτεχνικά βιβλία, αλλά δεν είναι απαραίτητο ότι αυτά θα σου αρέσουν. Κι όταν κάτι δεν σ’αρέσει, είναι αγγαρεία. Μετράς πόσες σελίδες έχεις ακόμα μέχρι να τελειώσει και να ξεμπερδεύεις.

Μετά, σε ηλικία 12 χρονών, έτυχε να βρω το πρώτο βιβλίο του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών (αυτό που έχουν μεταφράσει οι εκδόσεις Κέδρος). Ήταν, αναμφίβολα, μεγάλο. Αλλά μου άρεσε η ιστορία του. Αισθανόμουν πως έπρεπε να το διαβάσω, όχι επειδή κανένας μού το επέβαλλε, αλλά επειδή κάτι μέσα μου το ήθελε. Κι έτσι είναι όταν κάτι πραγματικά σ’αρέσει. Στην αρχή, έλεγα κι εγώ ότι θα μου πάρει κανένα χρόνο να το τελειώσω, οπότε διάβαζα μεθοδικά κάθε μέρα και μετρούσα τις σελίδες. Μου άρεσε η ιστορία αλλά είχα ακόμα το κόλλημα που μας μένει απ’το σχολείο. Τελικά, διάβασα τη Συντροφιά του Δαχτυλιδιού μέσα σε κανένα μήνα και έπαθα την πλάκα μου. Ίσως, λοιπόν, δεν ήταν και τόσο τρομερό να διαβάσεις ένα μεγάλο βιβλίο! Κι άρχισα να διαβάζω το δεύτερο της σειράς με περισσότερη αυτοπεποίθηση.

Από τότε και ύστερα διάβαζα ό,τι λογοτεχνικό βιβλίο μού άρεσε. Επιπλέον, επειδή τα περισσότερα βιβλία που με ενδιέφεραν ήταν γραμμένα στα αγγλικά, έμαθα και αγγλικά ουσιαστικά από μόνος μου (παρότι έκανα κι εγώ φροντιστήριο όπως η υπόλοιπη Φάρμα).

Εκεί που θέλω να καταλήξω είναι πως, αν σου αρέσει αυτό που διαβάζεις, το μέγεθος του βιβλίου είναι αμελητέο. Δεν είναι αγώνας δρόμου, σε τελική ανάλυση. Τι σημασία έχει πότε θα το τελειώσεις; Η διαδρομή είναι που μετράει. Να απολαμβάνεις κάθε στιγμή της ανάγνωσης. Κάθε λέξη που διαβάζεις, κάθε φράση, κάθε παράγραφο.

Κι αν ποτέ δεις ένα μεγάλο βιβλίο και σκεφτείς Πού να το διαβάσω όλο αυτό! κάνε μια απλή μαθηματική πράξη: 30 σελίδες x 30 ημέρες = ένα βιβλίο 900 σελίδων το μήνα!

Σύμφωνα μ’αυτή τη λογική, ποιο βιβλίο μπορεί να θεωρηθεί «μεγάλο»;

---