Σκιώδη Παραλειπόμενα

του
Κώστα Βουλαζέρη

Αρχείο | RSS Feed

Αναζήτηση Μυστηριακές ΟντότητεςΠαλιά Ελληνικά Εξώφυλλα

Τυχαία

Μια στιγμή...
20 / 3 / 2023

Αυτό τον καιρό διαβάζω το Complete Cosmicomics του Italo Calvino, και έχω ήδη διαβάσει πάνω από το μισό, και παραπάνω από μία φορά ήμουν έτοιμος να το παρατήσω. Αλλά συνεχίζω. Δεν ξέρω ακριβώς γιατί. Από περιέργεια, μάλλον. Ή ίσως να με έχει μαγέψει.

Αυτό το βιβλίο ή είναι ηλίθιο ή είναι τόσο έξυπνο που δεν καταλαβαίνεις τι γράφει και, άρα, το αποτέλεσμα είναι πάλι το ίδιο.

(Μάλλον, το δεύτερο συμβαίνει.)

Ο συγγραφέας προσπαθεί να περιγράψει με σουρεαλιστικό, μαγικορεαλιστικό τρόπο καταστάσεις σχετικές με τη δημιουργία του κόσμου, βασισμένες σε θεωρίες της mainstream επιστήμης αλλά και κάποιες που δεν είναι και τόσο mainstream.

Σίγουρα έχει ενδιαφέρον: δεν μπορείς να πεις ότι δεν έχει ενδιαφέρον. Και δυο, τρεις ιστορίες ώς τώρα ήταν όντως καλές – δηλαδή, έβγαζαν νόημα ως ιστορίες, παρότι συγχρόνως ήταν σαν αλληγορικές αφηγήσεις ή σαν σουρεαλιστικά όνειρα. Αλλά οι περισσότερες ιστορίες, πραγματικά, μοιάζουν ακατανόητες ή ανούσιες. Αναρωτιέσαι αν ο συγγραφέας είχε πάρει μανιτάρια προτού τις γράψει (και δεν εννοώ τα μανιτάρια που μπορείτε να αγοράσετε στο σουπερμάρκετ κλεισμένα σε ζελατίνα).

Ο αφηγητής (όλων των ιστοριών) είναι μια οντότητα που ονομάζεται Qfwfq (όποιος μου πει πώς προφέρεται παίρνει μπισκότο), που δεν ξέρεις τι ακριβώς είναι. Ίσως πρωτόπλασμα, ίσως κάποιο πνεύμα ή δαίμονας. Είναι κάτι που περνά από όλες τις περιόδους του κόσμου, ξεκινώντας από το (κυριολεκτικά) μηδέν, από το χάος, το κενό. Και μπορεί τη μια στιγμή να προσπαθεί να σου περιγράψει πώς ήταν εκεί, στο κενό, ενώ την άλλη στιγμή να σου λέει ότι πάει να πάρει το λεωφορείο στην τάδε στάση του Λ.Α.! Και αναρωτιέσαι τι διάολο συμβαίνει εδώ...

Πριν από λίγο τον διάβαζα να προσπαθεί να περιγράψει πώς χωρίζονται και ενώνονται τα πρωτοπλάσματα· και τον έχω διαβάσει να προσπαθεί να περιγράψει και ένα σωρό άλλες παρομοίως ακατανόητες καταστάσεις όπως θα τις εκλάμβανε μια οντότητα που όντως τις βιώνει.

Από τη μια πρέπει να θαυμάσεις την πρόζα του Calvino· είναι καταπληκτική (ακόμα και σε μετάφραση): γράφει με τρομερή μαεστρία κάτι εξωφρενικά πράγματα. Αλλά, από την άλλη, αναρωτιέσαι ποιο είναι το νόημα όλων αυτών που μετά βίας (και αν) μπορείς να καταλάβεις.

Ίσως να με ενδιέφερε πιο πολύ αν ήμουν βιολόγος, ή αστροφυσικός. Ίσως. Λέω τώρα.

Ακόμα δεν ξέρω αν τελικά θα το παρατήσω λίγο προτού το τελειώσω. Έχω ήδη αρχίσει να πηδάω λέξεις, και σειρές, και να διαβάζω επί τροχάδην – πράγμα που σχεδόν ποτέ δεν κάνω με τη λογοτεχνία.

Είναι, σίγουρα, από τα πιο αλλόκοτα βιβλία που έχω διαβάσει.

 

19 / 3 / 2023

Δεν έχω ποτέ διαβάσει βιβλίο του Brandon Sanderson. Ίσως να είναι καλά, δεν ξέρω. Από μια ματιά που έχω ρίξει, μου φαίνονται ίσως καλύτερα από Χάλι Πλόπερ αλλά κατά βάση τσιχλόφουσκα-fantasy. Όμως, όπως είπα, δεν τα έχω διαβάσει: ίσως και να κάνω λάθος.

Επιπλέον, για κάποιο λόγο, δεν με εμπνέουν να τα διαβάσω. Ίσως να φταίει και το πόσο ξεδιάντροπα προωθημένος φαίνεται να είναι ο συγγραφέας. Φτάνει να ρίξεις μια ματιά στο βιογραφικό του στη Wikipedia και με λίγη φαντασία μπορείς να καταλάβεις πώς (ίσως και γιατί) έχει προωθηθεί τόσο. Μου μοιάζει «του συστήματος». Αυτούς που είναι μέσα στους σωστούς «κύκλους» (για κάποιο λόγο) και έχουν τους σωστούς γνωστούς και τους σωστούς φίλους (για κάποιο λόγο) οι οποίοι τυχαίνει (όλως τυχαίως) να έχουν και μια κάποια επιρροή στα μέσα μαζικής εξαπάτησης.

Αλλά, εντάξει, το τελευταίο που έμαθα τώρα με τον Brandon Sanderson έκανε την τρίχα μου να σηκωθεί κάγκελο:

Ο άνθρωπος ξεκίνησε ένα campaign στο Kickstarter για $1.000.000, υποσχόμενος ότι θα γράψει κάτι βιβλία φαντασίας. Και κατέληξε – κρατηθείτε – να βγάλει περί τα $42.000.000 τελικά!

Υποθέτω ότι αυτό γίνεται μόνο αν είσαι ΠΟΛΥ καλά προωθημένος από το σύστημα... αλλιώς, δεν νοείται. Να ακόμα ένας λόγος για να μην τον διαβάσω ποτέ...

Και θα μου πει τώρα ο «σπιρτόζος» αναγνώστης: Είσαι κι εσύ συγγραφέας φαντασίας και δεν βγάζεις τέτοια λεφτά, οπότε ζηλεύεις, και γι’αυτό τα λες αυτά!

Και θα σου πω εγώ: Δεν «ζηλεύω» μόνο εγώ· ζηλεύει όλη η γαμημένη υφήλιος των συγγραφέων αυτή τη στιγμή. Αλλά εδώ δεν είναι μόνο θέμα ζήλιας· αυτό δεν είναι καν τόσο σημαντικό. Είναι, κυρίως, θέμα ακρότητας.

Υπάρχουν πάρα πολλοί συγγραφείς φαντασίας, και ορισμένοι απ’αυτούς γράφουν τρομερά γαμάτα πράγματα, αλλά ποτέ δεν πρόκειται να μαζέψουν ούτε $10.000 από αυτά που γράφουν – ναι, ασχέτως του πόσο γαμάτα είναι. (Δεν έχει σημασία, τελικά, το πόσο καλός είσαι: μόνο το ποιοι «κύκλοι» σε προωθούν, όπως έχει αποδειχτεί ξανά και ξανά.) Αυτό εσείς το θεωρείτε δίκαιο; Νομίζετε ότι είναι λογικό να ζείτε σε έναν κόσμο όπου συμβαίνει τέτοιο πράγμα;

Επιπλέον, συνειδητοποιεί κανένας πόσο τραγικά πολλά είναι τα $42.000.000; Εδώ δεν θα έπρεπε να είναι τσαντισμένοι μόνο οι συγγραφείς, αλλά ο οποιοσδήποτε άνθρωπος. Δηλαδή, επειδή βγαίνει ένας τύπος (οσοδήποτε γνωστός στο ευρύ κοινό) και υπόσχεται να γράψει μερικά βιβλία, θα έπρεπε να μπορεί να μαζέψει, έτσι στα γρήγορα, $42.000.000; Με τόσα λεφτά ζεις 10 ζωές.

Και είναι, μήπως, ο Brandon Sanderson φτωχαδάκι που έτυχε να πιάσει την καλή από το Kickstarter; Όχι. Ήδη έβγαζε ένα κάρο λεφτά από τα βιβλία του. Ήδη, σίγουρα, θα είχε εκατομμύρια δολάρια στην τράπεζα. Τώρα έχει απλά περισσότερα.

Αλλά κάποιοι είπαν να τον «μπουστάρουν» τον άνθρωπο για να γράψει τα επόμενα βιβλία του, μην τυχόν και πτωχεύσει στο μεταξύ...

Ε, αν είναι δυνατόν.

Δεν ζούμε σε λογικό κόσμο. Τελεία και παύλα.

Και τώρα πάλι ο «σπιρτόζος» αναγνώστης θα μου πει ότι, γαρ συγγραφέας κι εγώ, δεν θα έπρεπε να «θάβω» συγγραφέα.

Αλλά νομίζεις ότι ο Brandon Sanderson ενδιαφέρεται για το τι γράφω εγώ, ή ο οποιοσδήποτε άλλος στον Ίντερνετ ή πουθενά αλλού; Χαχαχαχαχαχαχα... Καλό κι αυτό. Τώρα, ο Brandon Sanderson κάνει μια βόλτα με το νέο ελικόπτερό του, συνοδία τριών άλλων ελικοπτέρων. Αυτό κάνουν όσοι έχουν $42.000.000 στην τράπεζα. Ενώ γελάνε με τους μαλάκες που τους τα έσκασαν έτσι για πλάκα στο Kickstarter.

Πραγματικά ντρέπομαι που βρίσκομαι μέσα σ’αυτό τον κόσμο. Ποιος μαλάκας τον έφτιαξε, να τον πυροβολήσω.

Α, και πού ’στε, ρε πούστε... Όποιος θέλει μπορεί να πάει στην κεντρική μου σελίδα να μου κάνει και μένα καμιά δωρεά $1.000.000, με κλικ στο κουμπάκι αριστερά (που εμφανίζεται μόνο στο Desktop website). Έτσι για το γαμώτο. Γιατί θέλω κι εγώ ένα κότερο αυτό το γαμημένο καλοκαίρι.

(Και άντε γαμηθείτε, με το συμπάθιο.)

 

15 / 3 / 2023

Ξέφυγαν οι εξωγήινοι

Μυστηριακές Οντότητες

 

13 / 3 / 2023

Σε μια περιοχή όπου περνάω, μια τράπεζα έκλεισε και στη θέση της άνοιξε, τελικά, ένα κατάστημα οικιακών ειδών, από αυτά που τα πουλάνε πιο φθηνά.

Δεν είναι η πρώτη φορά που το βλέπω να συμβαίνει – όχι με τράπεζα απαραιτήτως αλλά με κατάστημα οικιακών ειδών ή κάτι παρόμοιο. Κατάστημα, εν γένει, πρώτης ανάγκης.

Και αυτό που θα σας πω δεν είναι κάτι που το έχω ακούσει ή διαβάσει κάπου: είναι κάτι που το βλέπω συνεχώς παντού στην Αθήνα. Επειδή κάνω τακτικά αστική περιπλάνηση, περνάω βαδίζοντας από πολλές περιοχές της Αθήνας – πάω από τη μια άκρη στην άλλη – και, εδώ και κάμποσα χρόνια – ίσως μια δεκαετία – βλέπω συνεχώς καταστήματα ειδών πρώτης ανάγκης να ξεπετάγονται.

Αν δεν κάνω λάθος, ξεκίνησε με εκείνα τα καταστήματα του ενός ευρώ, που στην αρχή τα πουλούσαν όλα όντως 1 ευρώ αλλά μετά άρχισαν να κάνουν και εξαιρέσεις. Τώρα, τα περισσότερα από αυτά έχουν κλείσει.

Ξεκίνησε, επίσης, με τα σουπερμάρκετ. Δε θυμάμαι ποτέ άλλοτε να βλέπω τόσα πολλά σουπερμάρκετ, τόσες πολλές νέες φίρμες. Σε κάθε γωνία και άλλο.

Το ίδιο συμβαίνει τώρα με τα καταστήματα ειδών οικιακής χρήσης. Και, φυσικά, τα καταστήματα-τρύπες που είναι για τηλεπικοινωνιακές συσκευές υπάρχουν παντού, αφού κι αυτές έχουν καταντήσει σχεδόν είδη πρώτης ανάγκης.

Τα καταστήματα ρούχων έχουν όλα ρίξει τις τιμές ή τα πουλάνε όσο-όσο.

Γενικά, στους δρόμους της Αθήνας δεν βλέπεις σχεδόν τίποτα εκτός από καταστήματα ειδών πρώτης ανάγκης.

Παλιότερα, θυμάμαι βιντεοκλαπάδικα, δισκοπωλεία, καταστήματα που πουλούσαν αφίσες, καταστήματα με έργα τέχνης, με καλά έπιπλα. Θυμάμαι βιβλιοπωλεία που ήταν πραγματικά βιβλιοπωλεία, όχι χαρτοβιβλιοπωλεία που πουλάνε μαζί και σχολικές τσάντες και φακέλους.

Όλα αυτά που αναφέρω παραπάνω δεν έχουν εξαφανιστεί τελείως (εκτός από τα βιντεοκλαπάδικα και τα δισκοπωλεία, ίσως) αλλά είναι ελάχιστα πλέον. Και, γενικά, ελάχιστα είναι όλα τα καταστήματα με είδη μη πρώτης ανάγκης.

Ο άνθρωπος, για να λέγεται άνθρωπος, πρέπει να έχει λύσει όλα τα βασικά του προβλήματα, όλα όσα σχετίζονται με είδη πρώτης ανάγκης, ώστε να μπορεί να προχωρήσει σε άλλα πράγματα, πιο ανώτερα: όπως το θέαμα, η τέχνη, η μουσική, η φιλοσοφία... όλα αυτά τα «άχρηστα» πράγματα που όμως δεν είναι και τόσο άχρηστα τελικά.

Σήμερα βλέπεις μια κατάσταση που δείχνει ότι οι Έλληνες δεν έχουν χρόνο ή χρήμα – ή και τα δύο – παρά μόνο για τα θέματα πρώτης ανάγκης: και σ’αυτά με το ζόρι τα φέρνουν βόλτα. Η αγορά είναι αντανάκλαση της κοινωνίας.

Επικρατεί ένα χάλι που προσπαθεί να υποβαθμίσει τον άνθρωπο, εδώ και χρόνια. Του έχουν κλέψει τα πάντα, και συνεχίζουν να του κλέβουν. Έχουμε φτάσει να ασχολούμαστε με τα ξεσκονόπανα και της σφουγγαρίστρες αντί με τους πίνακες και τη φιλοσοφία. Πού είναι πια ο πάτος αυτού του πηγαδιού που έχουν κάποιοι σκάψει για την κοινωνία;

Μετά τι θα γίνει; Θα χρεοκοπήσουν και τα καταστήματα ειδών πρώτης ανάγκης και θα περιφερόμαστε μέσα σε ερείπια α λα skid row; (Όχι πως ήδη ορισμένοι δρόμοι της Αθήνας δεν μοιάζουν έτσι...)

 

9 / 3 / 2023

Το χάος της νόησης...

Μυστηριακές Οντότητες

 

1η σελίδα από τις 143

Επόμενη σελίδα

 

Επίσης . . .

Αναλογίες Χρόνου


Η στενή σχέση, και η σημαντικότητα, του αφηγηματικού χρόνου και του πραγματικού χρόνου στη λογοτεχνική αφήγηση

Στο προηγούμενο άρθρο μου, Εμβόλιμες Σκέψεις, ανέφερα πώς οι σκέψεις των χαρακτήρων (δεν) πρέπει να διακόπτουν την αφήγηση αλλά πρέπει να ακολουθούν μια λογική ροή. Αυτή η «λογική ροή» εντάσσεται στη γενική ιδέα του αφηγηματικού χρόνου: στο τι είναι ο αφηγηματικός χρόνος και ποια η σχέση του με τον πραγματικό χρόνο.

Ο πραγματικός χρόνος είναι ο χρόνος της καθημερινότητάς μας, ο δικός μας χρόνος. Είναι η ώρα που χρειάζεται ο αναγνώστης για να διαβάσει κάτι – μια λογοτεχνική ιστορία, στην περίπτωσή μας. Κάποιος μπορεί να χρειάζεται πέντε λεπτά για να διαβάσει μια σελίδα· κάποιος μπορεί να χρειάζεται εφτά, ή κάποιος τρία. Δεν είναι για όλους ίδιος ο πραγματικός χρόνος όταν διαβάζουν, όμως είναι, αντικειμενικά, ο πραγματικός χρόνος. Όταν κοιτάξεις ένα ρολόι τον βλέπεις αμέσως.

Ο αφηγηματικός χρόνος είναι ο χρόνος που περνά μέσα στην ιστορία που διαβάζεις, και, σε σύγκριση με τον πραγματικό χρόνο, δεν είναι ρεαλιστικός. Ας πάρουμε για παράδειγμα το ακόλουθο αφηγηματικό κομμάτι...

[Συνέχισε να διαβάζεις]

 

Επιλογές Μαρτίου (7/3)


Παιδικά βιβλία από πριν από 100 χρόνια / 107 καλύτερες ταινίες / Science Fiction Odyssey, το περιοδικό που ποτέ δεν υπήρξε / The Cats (η καταστροφή του κόσμου... με γάτες!) / Φιλοσοφία – Θεωρία – Πρακτική / Raquel Welch / Ο R.E. Howard στη Βιβλιοθήκη της Αμερικής / Οι δέκα πλουσιότεροι άνθρωποι στον κόσμο / Παλιά εξώφυλλα για το Dying Earth / Sax Rohmer / Καινούργια ταινία με τη Red Sonja / Τηλεοπτική σειρά Chronicles of Amber / Ο πόλεμος των Deros-Teros / Parapsychology, εικονογραφημένο από τον Moebius / ComicOnlineFree

 

Περί Γραφής: Εμβόλιμες Σκέψεις


Pause στη λογοτεχνία δεν υπάρχει

 

Αρκετοί που διαβάζουν λογοτεχνικά βιβλία πιθανώς να έχουν συναντήσει το εξής (ή κάτι παρόμοιο μ’αυτό): Δύο χαρακτήρες μιλάνε, ο συγγραφέας μάς γράφει τον διάλογο κανονικά, αλλά σε κάποιο σημείο – ή σε περισσότερα σημεία από ένα – σταματά και, αντί για διάλογο, γράφει τις σκέψεις ενός χαρακτήρα... για μία ολόκληρη μεγάλη παράγραφο... και δεύτερη... και τρίτη... και μπορεί να φτάσει ακόμα και σελίδα ολόκληρη – ή παραπάνω – αλλά μετά ο διάλογος συνεχίζεται σαν να μην είχε διακοπεί καθόλου, σαν όλες αυτές οι σκέψεις να είχαν περάσει από το κεφάλι του χαρακτήρα σε χρόνο μηδέν.

Πώς σας φαίνεται αυτό;

Εγώ το θεωρώ από τα πιο τραγικά λάθη μέσα σε μια αφήγηση. Είναι από εκείνα τα λάθη που δεν είναι ούτε συντακτικά, ούτε γραμματικά, ούτε εννοιολογικά, αλλά καθαρά λάθη αισθητικής ή, ίσως, και λογικής. Γιατί, είναι δυνατόν ένας άνθρωπος να κάνει τόσο γρήγορα τόσες πολλές σκέψεις και μετά ο διάλογος να συνεχίζεται σαν να μην έχουν περάσει ούτε μερικά δευτερόλεπτα; Τελείως αναληθοφανές. Μοιάζει ψέμα. Μοιάζει σαν να διαβάζεις, όχι σαν να βιώνεις, μια ιστορία. Αλλά, ειδικά αν η ιστορία είναι γραμμένη σε τρίτο πρόσωπο, πρέπει να τη διαβάζουμε σαν να τη βιώνουμε, όχι σαν να τη διαβάζουμε, εκτός αν υπάρχει έκδηλα αφηγητής – δηλαδή, κάποιος τρίτος που με τη δική του, ξεχωριστή φωνή μάς λέει τι γίνεται και, πιθανώς, κάνει και δικά του σχόλια και παρατηρήσεις. Αν όμως δεν ισχύει αυτό, τότε η ιστορία είναι απλά σαν ένα ζωντανό όνειρο.

[Συνέχισε να διαβάζεις]