Σκιώδη Παραλειπόμενα

του
Κώστα Βουλαζέρη

Αρχείο | RSS Feed

Αναζήτηση Μυστηριακές ΟντότητεςΠαλιά Ελληνικά Εξώφυλλα

Τυχαία

Μια στιγμή...
15 / 9 / 2021

Σε αρκετούς φανταστικούς λογοτεχνικούς κόσμους – σε πολλούς, ίσως – δίνονται πολύ συγκεκριμένες εξηγήσεις για το πώς δημιουργήθηκε το σύμπαν, ποιοι είναι οι θεοί, και τα λοιπά. Ακόμα και πράγματα όπως «από πού προέρχεται η μαγεία» εξηγούνται με τρόπο απλό και συγκεκριμένο – έως και ορθολογιστικό, ίσως.

Αλλά αυτό είναι βαρετό, και ακόμα και ανέμπνευστο, θα έλεγα. Επιπλέον, μοιάζει στημένο. Σκέψου μόνο πώς είναι οι πραγματικοί μύθοι και τι αληθινά ξέρουμε για το πώς δημιουργήθηκε ο κόσμος.

Απάντηση στο πρώτο: οι μύθοι είναι πολύ, πολύ μπλεγμένοι· συχνά, δε, αντικρουόμενοι αναμεταξύ τους.

Απάντηση στο δεύτερο: τίποτα δεν ξέρουμε, ό,τι κι αν θέλει να μας λέει το δόγμα της επιστήμης.

Αυτό είναι, νομίζω, κάτι που πρέπει να αντανακλάται και στη φανταστική λογοτεχνία, όχι μόνο για λόγους αληθοφάνειας, αλλά και επειδή έχει περισσότερο ενδιαφέρον. Τα πράγματα αυτά όσο πιο συγκεχυμένα είναι, τόσο πιο συναρπαστικά και μυστηριακά είναι. Ακόμα και αντικρουόμενα στοιχεία μπορεί να παρουσιάζονται μέσα στην αφήγηση σχετικά με τέτοια πράγματα. Η λογική ότι αφού ισχύει αυτό δεν μπορεί να ισχύει το αντίθετό του είναι μια καθαρά υλιστική, μηχανιστική λογική που όχι μόνο δεν είναι απόλυτα ρεαλιστική, κατά τη γνώμη μου, αλλά δεν ταιριάζει και τόσο σε φανταστικές ιστορίες, ειδικά όσες θέλουν να περιλαμβάνουν ένα στοιχείο μαγικού ρεαλισμού.

Σε ορισμένα θέματα – όπως η δημιουργία του κόσμου, οι θεοί, και παρεμφερή – πρέπει πάντα να υφίσταται ένα Μεγάλο Μυστήριο, κάτι που οι λογοτεχνικοί χαρακτήρες μπορεί διαρκώς να εξερευνούν, να ανακαλύπτουν πράγματα γι’αυτό, αλλά ποτέ να μην έχουν τη δυνατότητα να δουν το Όλο. Έτσι, το Μυστήριο παραμένει για πάντα Μυστήριο, για πάντα θαυμαστό, όσο κι αν το εξερευνήσεις, όσα κι αν μαθαίνεις γι’αυτό. Μάλιστα, όσα πιο πολλά μαθαίνεις γι’αυτό, πιθανώς τόσο πιο μυστηριώδες να γίνεται.

*

Και τώρα, θα με ρωτήσετε πώς τα σκέφτηκα όλ’ αυτά... Ε, μόλις τελείωσα το The Oblivion Hand, για το οποίο είχα κάνει κάποια σχόλια τις προάλλες, και το οποίο ακολουθεί αυτή τη λογική του Μεγάλου Μυστήριου άψογα ώς εδώ. (Πάω να διαβάσω τη συνέχειά του, χωρίς διακοπή.) Επίσης, γράφω και κάτι δικό μου αυτό τον καιρό το οποίο επίσης μ’έχει βάλει να σκέφτομαι προς αυτή την κατεύθυνση.

 

 

Επίσης . . .

Πώς Πλάθονται οι Κόσμοι οι Φανταστικοί


Μέθοδοι δημιουργίας

Πολλοί αναρωτιούνται πώς οι συγγραφείς φαντασίας φτιάχνουν φανταστικούς κόσμους γεμάτους περιοχές, παράξενα ονόματα, και ένα σωρό ιδιομορφίες σε σχέση με τον δικό μας κόσμο. Κάποιοι, πάλι, που σκέφτονται να γράψουν φανταστική λογοτεχνία διστάζουν γιατί δεν νομίζουν ότι θα κατάφερναν να φτιάξουν τόσο μεγάλους και πολύπλοκους φανταστικούς κόσμους.

Και υπάρχει και το παράδειγμα του Τολκιν, ο οποίος είχε φτιάξει έναν κόσμο με αρκετά πολύπλοκη μυθολογία και ακόμα και δικές του γλώσσες οι οποίες είναι, πραγματικά, σαν κανονικές γλώσσες. Ορισμένοι επίδοξοι συγγραφείς τρομάζουν από αυτό. Σκέφτονται: Μα πώς να το κάνεις;

Υπάρχει, όμως, και το αντίθετο ρεύμα (όπως ο Michael Moorcock), που ισχυρίζεται ότι δεν χρειάζεται ο φανταστικός κόσμος να είναι πολύπλοκος, ούτε καν λεπτομερειακός: μάλιστα, αυτό είναι κακό. Αλλά ακόμα κι αυτοί οι συγγραφείς πλάθουν διάφορα παράξενα φανταστικά σκηνικά, παρά τα όσα λένε. Απλώς δεν τους ενδιαφέρει να τα καταγράψουν σαν ιστορικά δεδομένα ή σαν να γράφουν τον Οδηγό του Φανταστικού Κόσμου. Για παράδειγμα, ο κόσμος του Elric, του γνωστού ήρωα του Moorcock, είναι αρκετά ευφάνταστος, παρότι ο Moorcock δεν ενδιαφέρεται να ασχοληθεί με λεπτομέρειες και συστηματική καταγραφή. Όταν βλέπει κάποιος τον κόσμο του Elric – ειδικά κάποιους που δεν ασχολείται με τη φανταστική λογοτεχνία και πολύ – μπορεί να σκεφτεί ότι είναι δύσκολο να επινοήσεις έναν τέτοιο κόσμο, ή μπορεί να απορήσει πώς είναι δυνατόν ένας συγγραφέας να σκεφτεί όλα αυτά τα πράγματα.

Ουσιαστικά, όμως, δεν είναι και τόσο δύσκολο να φτιάξεις όσους φανταστικούς κόσμους θέλεις, αρκεί, βέβαια, να έχεις κάποια φαντασία και δημιουργική διάθεση.

Υπάρχουν δύο τρόποι, κι ένας τρίτος, για να φτιάχνεις φανταστικούς κόσμους – φανταστικά σκηνικά, εν γένει. Ο πρώτος τρόπος είναι αυτός που θα μπορούσαμε να πούμε Από Πάνω Προς τα Κάτω. Ο δεύτερος είναι αυτός που θα μπορούσαμε να πούμε Από Κάτω Προς τα Πάνω. Και ο τρίτος είναι κάτι ανάμεσα στους δύο προαναφερθέντες, και μπορεί να γέρνει λίγο περισσότερο προς τον έναν ή προς τον άλλο.

[Συνέχισε να διαβάζεις]

 

Επιλογές Μαΐου (1/5)


Ζωγραφική φαντασίας | Αρχαία σχέδια στο Περού που απεικονίζουν ψυχεδελικούς χορούς | Μια περγαμηνή του 19ου αιώνα με όλη την ιστορία του κόσμου | Οι 6 αγαπημένοι σουρεαλιστικοί πίνακες του JG Ballard | Ο άνθρωπος που σκότωσε την αναζήτηση του Google | Ψευδο-Βοκάκιος, εβραϊκό pulp fiction, και ο άνθρωπος που ξεπατίκωσε τον Joyce | Η τέχνη της Anna Mond | Ευρωπαϊκός γοτθικός κινηματογράφος | Το Jetpack του James Bond στην ταινία Thunderball | Τα μυστικά των δωματίων απόδρασης (escape rooms) | Οι Γάτες της Κωνσταντινούπολης (Kedi) | Η Μάχη του Clontarf | Συνέντευξη με τον Michael Moorcock | Τα τενεκεδένια ρομπότ στις ταινίες και στον κινηματογράφο | Συνέντευξη με τη Julie Bell | Μια υπεράσπιση του Deathstalker

 

Lud-in-the-Mist, της Hope Mirrlees


Τελειώνοντας αυτό το βιβλίο, είχα πια καταλάβει γιατί θεωρείται κλασικό και καλτ. Είναι ακριβώς το είδος του βιβλίου που μπορεί να θεωρηθεί τέτοιο. Έχει μια διαχρονική ιδιαιτερότητα, και μια γενική παραδοξότητα που γαργαλά τη φαντασία.