Σκιώδη Παραλειπόμενα

του
Κώστα Βουλαζέρη

Αρχείο | RSS Feed

Αναζήτηση Μυστηριακές ΟντότητεςΠαλιά Ελληνικά Εξώφυλλα

Τυχαία

Μια στιγμή...
2 / 2 / 2025

Έχετε παρατηρήσει ότι δεν έχουμε επίσημες λέξεις στα ελληνικά για να αποδώσουμε τους όρους fiction και nonfiction; Ακόμα και στα «επίσημα» περιοδικά για το βιβλιο, fiction και nonfiction γράφουν. Ακόμα και στους καταλόγους που διαφημίζουν βιβλία, ως fiction και nonfiction τα χωρίζουν.

Και αναρωτιέσαι: Μα είναι δυνατόν να μην υπάρχουν αντίστοιχοι ελληνικοί όροι;

Ναι μεν οι λέξεις fiction και nonfiction είναι, κατά κάποιο τρόπο, «διεθνής ορολογία», αλλά, και πάλι, κάτι δεν σε χαλάει που στη γλώσσα σου δεν έχεις τρόπο να τους αποδώσεις σωστά;

Η πλάκα είναι πως κι εγώ που τώρα το γράφω αυτό επίσης δεν έχω τρόπο να αποδώσει τους συγκεκριμένους όρους. Το fiction (το οποίο δεν χρησιμοποιείται μόνο για βιβλία) σημαίνει, ουσιαστικά, κάτι το φανταστικό, το πλασματικό, το φτιαχτό, το μη-πραγματικό. Ακόμα κι ένα συμβατικό μυθιστόρημα που διαδραματίζεται στον κόσμο μας (και δεν είναι φανταστική λογοτεχνία) είναι fiction γιατί περιλαμβάνει φανταστικά περιστατικά και φανταστικούς χαρακτήρες.

Αλλά, στα ελληνικά, δεν μπορούσε να αποδώσουμε το fiction ως «φαντασία», γιατί τότε θα υπάρξει σύγχυση με τα βιβλία φαντασίας (fantasy). Ένας άλλος τρόπος να πεις fiction είναι να το αποδώσεις ως «λογοτεχνία». Αλλά ούτε και αυτό είναι ακριβώς. Λογοτεχνία είναι η τέχνη του λόγου· είναι και η ποίηση. Δεν είναι απαραίτητα fiction. Αλλά συνήθως είναι fiction, γι’αυτό κι εγώ σε αρκετές περιπτώσεις μεταφράζω το fiction ως λογοτεχνία, μην έχοντας κανέναν καλύτερο τρόπο να το αποδώσω.

Το nonfiction, δε, είναι ακόμα πιο δύσκολο να αποδοθεί στα ελληνικά. Το nonfiction είναι απλά... η πραγματικότητα, τα πραγματικά δεδομένα. Ένα δοκίμιο, πχ, είναι nonfiction, όπως και ένα καθαρά ιστορικό βιβλίο (όχι ιστορικό μυθιστόρημα). Προσωπικά, το αποδίδω, όταν χρειάζεται, ως «μη-λογοτεχνικό», ή «που δεν είναι λογοτεχνία».

Όλα αυτά, όμως, είναι περιφραστικά κατά βάση, ή «στο περίπου». Δεν αποδίδουν ακριβώς τους όρους fiction και nonfiction.

Αλλά είναι πραγματικά ξεφτίλα να μην έχουμε έναν τρόπο να τους αποδώσουμε σωστά στα ελληνικά παρά να χρησιμοποιούμε τα λατινικά. Κάτι πρέπει, κάποτε, να βρεθεί.

 

 

Επίσης . . .

Επιλογές Φεβρουαρίου (11/2)


Το ΙΝΚΑ καλεί τους πολίτες στις 19 Φεβρουαρίου να μην αγοράσουν τίποτα | Opera Air, το νέο browser που σου ζητά να χαλαρώσεις | Το Golden Axe επιστρέφει, δωρεάν | Wallace Smith (1888–1937) | Sabin Balasa (1932–2008) | Mimi Parent (1924 - 2005) | Πώς το ροζ έγινε χρώμα | Προσπάθησαν να προκαλέσουν βροχή με εκρηκτικές ύλες | Κολλητική ενούρηση | Photopea (Free Online Photo Editor) | Τρεις πολύ παράξενες βουβές ταινίες | Public and Private Life of Animals (1877) | Ένας διαδραστικός χάρτης με κρυφά νησιά

 

Το Βιβλίο και η Αγορά, Μέρος 1


Από παλιά τα βιβλία – και αναφέρομαι, κυρίως, στα λογοτεχνικά βιβλία – καθορίζονται από την Αγορά σε μεγάλο βαθμό. Δεν γράφω «ανέκαθεν», γιατί δεν είναι κάτι που ίσχυε ανέκαθεν. Είναι, όμως, κάτι που ίσχυε από αρκετά παλιά ώστε να μας κάνει να νομίζουμε ότι είναι κάτι που ίσχυε ανέκαθεν, ή ότι είναι κάτι το φυσιολογικό.

(Και προτού συνεχίσω, επειδή ξέρω πώς σκέφτονται ορισμένοι, σας λέω εκ των προτέρων ότι αυτά που θα ακολουθήσουν δεν είναι «κουμμουνιστική προπαγάνδα εναντίον της Αγοράς». Διαβάστε και θα ανακαλύψετε τι είναι. Κατά πάσα πιθανότητα, δεν είναι τίποτα από αυτά που νομίζετε.)

Θυμάμαι, όταν ήμουν μικρός, να μπαίνω σε ιστοσελίδες – του εξωτερικού, κυρίως, αν και δεν έχει τόσο μεγάλη σημασία αυτό – και να διαβάζω για τα βιβλία σε σχέση με την Αγορά. Σε ποια «αγορά» απευθύνεσαι; ήταν μια συνήθης ερώτηση που γινόταν (και γίνεται) στους συγγραφείς (κυρίως του εξωτερικού). Ή: Να ξέρεις την αγορά στην οποία απευθύνεσαι – ώστε, δηλαδή, να γράψεις κάτι που μπορεί να απορροφηθεί από τη συγκεκριμένη αγορά – πχ, βιβλία τρόμου, βιβλία μυστηρίου, βιβλία ρομάντζα· ή σε ποιο περιοδικό θα στείλεις κάποιο διήγημα – οπότε, το περιοδικό τότε είναι η «αγορά».

Η κουβέντα περί Αγοράς, ή επιμέρους αγορών, και βιβλίων είναι απέραντη και πολυδιάστατη. Το λιγότερο που μπορεί να λέγεται είναι πόσα βιβλία τυπώνει ο καθένας, ή πόσα βιβλία «έχει διαθέσει» στην Αγορά, ή πόσα βιβλία έχει όντως πουλήσει. Αυτά δεν τα βρίσκεις, σίγουρα, μόνο σε ιστοσελίδες του εξωτερικού. Οι δικοί μας εκδότες φαίνεται πως έχουν μια εξαιρετική μανία με το να γράφουν μεγάλους αριθμούς επάνω στα εξώφυλλα των βιβλίων ή στα διαφημιστικά μηνύματα. Πόσα αντίτυπα είναι η τάδε έκδοση, πόσα έχουν πουληθεί. (Ορισμένα, δε, είναι τόσο υπερφίαλα που μάλλον το γέλιο προκαλούν, γιατί μόνο οι ανόητοι, ή οι αδαείς, μπορεί να πιστέψουν ότι αυτά τα νούμερα είναι αληθινά.)

Είτε, όμως, κάποια πράγματα γράφονται, ή συζητιούνται, για λόγους φτηνού εντυπωσιασμού, είτε για λόγους πρακτικά οικονομικούς, το θέμα είναι πως συνδέουν το βιβλίο άμεσα με την Αγορά, σε σημείο που σε κάνουν να πιστέψεις ότι, όχι μόνο δεν μπορεί να υπάρξει βιβλίο χωρίς την Αγορά, αλλά ούτε λογοτεχνία μπορεί να υπάρξει χωρίς την Αγορά, ούτε συγγραφείς μπορούν να υπάρξουν χωρίς την Αγορά, ούτε γενικά αφήγηση μπορεί να υπάρξει χωρίς την Αγορά (λες κι έχει ξαφνικά απαγορευτεί να συγκεντρωθούν μερικοί άνθρωποι γύρω από μια φωτιά κι ένας παραμυθάς ν’αρχίσει να τους λέει μια ιστορία).

[Συνέχισε να διαβάζεις]

 

Επιλογές Ιανουαρίου (28/1)


Σύγχρονη ζωγραφική με θεές από την ελληνική μυθολογία | Eric Laithwaite (1921-97) – οι εφευρέσεις του διαμόρφωσαν τον σημερινό κόσμο | OldMapsOnline | Τι διακρίνει το fiction από το nonfiction; | The Cryo Game – δωρεάν ιστορία επιστημονικής φαντασίας | Η επιστημονική φαντασία του Arthur Conan Doyle | Fanzines φαντασίας και τρόμου | Θα μάθετε να ελέγχετε το κινητό σας με τα πόδια! | Όσο πιο λίγα ξέρουν οι άνθρωποι για την τεχνητή νοημοσύνη τόσο πιο πολύ τούς αρέσει | O GRR Martin έγραψε επιστημονικό άρθρο για φανταστικό ιό | Ο Τραμπ δίνει εντολή να δημοσιευτούν τα αρχεία σχετικά με τη δολοφονία του Κένεντι | Η Παγίδα του Only Fans | Tο δωρεάν αρχείο του International Association for the Preservation of Spiritualist and Occult Periodicals | Santa Muerte, η Κυρά των Δακρύων, η σύγχρονη Θεά του Θανάτου | Ο Ήλιος – μια ιστορία χωρίς λέξεις από το 1919 | Το Θανάσιμο Βιβλίο για τα Άτακτα Παιδιά | Πέθανε ο David Lynch | Ο Μπόρχες σχολιάζει τον Τόλκιν