Σκιώδη Παραλειπόμενα

του
Κώστα Βουλαζέρη

Αρχείο | RSS Feed

Αναζήτηση Μυστηριακές ΟντότητεςΠαλιά Ελληνικά Εξώφυλλα

Τυχαία

Μια στιγμή...
14 / 4 / 2025

Διαβάζω το Formula One του Bob Judd, το οποίο διάλεξα συμπτωματικά τελείως και, όπως πολλές φορές συμβαίνει με βιβλία που διαλέγω συμπτωματικά, φαίνεται καλό. Βασικά, πιο συχνά έχει καταντήσει τα συμπτωματικά βιβλία να είναι καλά παρά αυτά που μπορεί να διαλέξω λόγω συστάσεων!

Το Formula One έχει μια τρομερή αισθητική. Δεν είναι βιβλίο φαντασίας, αλλά θα μπορούσε! Μου έφερε αμέσως στο μυαλό – τι άλλο; – τη Σεργήλη του Θρυμματισμένου Σύμπαντος – Ραλίστες και Ιερομύστες και τέτοια πράγματα. Έκανα όρεξη να γράψω ΘΣ – Σεργήλη ή Ρελκάμνια – και πάλι. (Αυτή τη στιγμή γράφω μια σειρά σε άλλο σκηνικό τελείως, γιατί ήθελα πια να αλλάξω.) Ατέρμονοι δρόμοι, παράξενα οχήματα, γκλαμουριά και ψηλές πολυκατοικίες.

Επίσης, το Formula One μού θύμισε λιγάκι και τον Ballard. Από τον τρόπο γραφής, ίσως, και από το πώς παρουσιάζονται κάποια πράγματα – σχεδόν φετιχιστικά.

Δεν έχω διαβάσει πολύ ακόμα – περίπου το 1/6 του βιβλίου – αλλά υποπτεύομαι πως αυτό είναι ένα μυθιστόρημα που θα γουστάρω ώς το τέλος. Βγάζει ένα παλιό, ρομαντικό vibe δεκαετίας ’80 και ’90, όπου ο κόσμος είναι ανοιχτός και γεμάτος μυστήρια, και τα πάντα είναι πιθανά, και παράτολμοι πλούσιοι τυχοδιώκτες τριγυρίζουν σε πελώριες μεγαλουπόλεις από τη μια άκρη της υφηλίου στην άλλη, κάνοντας σκέψεις παρακμιακών φιλοσόφων.

 

 

Επίσης . . .

Περί Γραφής: Φανταστικές Γλώσσες


Μεταφράζοντας το αμετάφραστο, και επινοώντας το αδιανόητο

Η φανταστική λογοτεχνία – ειδικά αυτή που έχει υπόβαθρο φανταστικούς κόσμους και όχι τον κόσμο μας – είναι πάντα μετάφραση. Όχι, δεν είμαι από εκείνους τους καλοθελητές που ισχυρίζονται ότι η φανταστική λογοτεχνία δεν μπορεί ποτέ να γραφτεί στα ελληνικά (γιατί δεν είναι «μέσα στην παράδοσή μας» και κάτι τέτοιες σαχλαμάρες)· εννοώ απλώς πως σε έναν φανταστικό κόσμο, προφανώς, δεν μιλάνε ελληνικά (ή οποιαδήποτε άλλη γλώσσα του κόσμου μας), οπότε εξ ορισμού ό,τι γράφεις από εκεί είναι μετάφραση.

Ακόμα κι αν θεωρήσεις ότι η ουδέτερη αφήγηση δεν είναι μετάφραση, ακόμα κι αν θεωρήσεις ότι και οι πλάγιες σκέψεις των χαρακτήρων δεν είναι μετάφραση, τα λόγια τους αναμφίβολα είναι. Δεν μπορεί να είναι τίποτε άλλο.

Το ίδιο ισχύει και για τα ονόματά τους, έστω κι αν είναι ελληνoφανή. Τι εννοώ μ’αυτή την πρωτότυπη λέξη; Εννοώ ότι μπορεί να μοιάζουν ελληνικά χωρίς πραγματικά να είναι. Μπορεί απλώς να είναι απόδοση του «πραγματικού» ονόματος του χαρακτήρα στον δικό του κόσμου. Για παράδειγμα, στην Υπερυδάτια – τον κόσμο όπου διαδραματίζεται και η Αναζήτηση του Οφιομαχητή – οι πάντες έχουν ονόματα που μοιάζουν ελληνικά, όπως Δημήτριος, Γεώργιος, Ιωάννα, Ελένη. Δεν είναι, όμως, αληθινά ελληνικά· απλώς αυτή είναι η καλύτερη δυνατή μετάφραση για να αποδώσει τα πραγματικά τους ονόματα. Και αυτά τα ονόματα, στην Υπερυδάτια, είναι πάντα έτσι μεγάλα: Δημήτριος, αλλά ποτέ Δημήτρης· Γεώργιος, αλλά ποτέ Γιώργος. Ουσιαστικά, δηλαδή, αποδίδουν μια αίσθηση του «πραγματικού» ονόματος που υπάρχει στην Υπερυδάτια. (Είναι σαν να μεταφράζεις το Gus ως Κώστας. Δεν είναι αυτό, απλώς είναι μια απόδοσή του. Ή σαν να μεταφράζεις το John, το Jon, ή το Jack ως Γιάννης παρότι είναι τρία διαφορετικά ονόματα!)

Σε άλλες περιπτώσεις φανταστικών κόσμων, τα ονόματα μένουν «αμετάφραστα». Ο Γκάνταλφ είναι Γκάνταλφ, δεν είναι Ιάκωβος. Γιατί αυτό ταιριάζει καλύτερα στην αισθητική του φανταστικού κόσμου του Τόλκιν.

[Συνέχισε να διαβάζεις]

 

Επιλογές Απριλίου (8/4)


...συσκευή που μετατρέπει τις σκέψεις σε ομιλία, & η ερωτική ζωή του Oscar Wilde, & η πρώτη δωρεάν online υπηρεσία διαχείρισης δανειστικής βιβλιοθήκης στην Ελλάδα, & τα πρώτα χαρτόδετα Sword & Sorcery, & πύλες προς άλλους κόσμους στα pulp, & Οκτώ η Ώρα το Πρωί, το διήγημα που βασίστηκε η ταινία Ζουν Ανάμεσα Μας του Κάρπεντερ, & ένα χειρόγραφο του 16ου αιώνα που δείχνει γάτα με jetpack, & Antediluvian, μια μικρή ταινία του Mario Lanzas, & το μυστήριο της «χαμένης αποικίας» Roanoke, & «στον πάτο της ΕΕ η Ελλάδα σε αγοραστική δύναμη» (Eurostat), & όλο και περισσότερα καφέ απαγορεύουν τη χρήση λάπτοπ, & Jim Steranko για το Book of Skaith, & εναλλακτικές του Amazon, & το Blackmark του Gil Kane (1926 – 2000), & Θεοσοφία και φανταστική λογοτεχνία, & MVDDRAK ATMOSPHERIC, & Alfred Kubin (1877–1959) («Σίγουρα προτιμώ την αγελάδα με τα τέσσερα κέρατα από την αγελάδα που έχει μόνο δύο»), & πολλά ακόμα στο LinX

 

Περί Γραφής: Το Κάλεσμα της Μούσας


Κάποιοι συγγραφείς έχουν μια τρομερή έμπνευση και αρχίζουν να γράφουν. Και, για να συνεχίσουν να γράφουν (το ίδιο βιβλίο, την ίδια ιστορία), εξακολουθούν να έχουν τρομερές εμπνεύσεις τη μία κατόπιν της άλλης μέχρι να το τελειώσουν.

Αυτοί οι συγγραφείς είναι ελάχιστοι. Αμφίβολο είναι αν καν υπάρχουν. Ίσως να είναι απλώς μυθικοί.

Συνήθως, οι αρχάριοι συγγραφείς πιστεύουν ότι πιάνεις να γράψεις μόνο όταν έχεις την «τρομερή έμπνευση». Οι αρχάριοι, ή οι επίδοξοι αλλά ανόητοι. Γιατί, με τέτοια νοοτροπία, ποτέ δεν πρόκειται να γράψεις τίποτα. Ή θα γράψεις ελάχιστα πράγματα. Ή θα ξεκινήσεις να γράφεις κάποιες ιστορίες και ποτέ δεν θα τις ολοκληρώσεις γιατί την αρχική έμπνευση που είχες δεν θα συνεχίσεις να την έχεις ώσπου να τελειώσεις.

Η έμπνευση είναι ένα πράγμα στιγμιαίο. Τυχαία, μπορεί να έρθει ορισμένες φορές στη ζωή σου, και σε όσο πιο πολύ «μαγική κατάσταση» βρίσκεσαι τόσο πιο συχνά έρχεται. Όπως όταν είσαι παιδί. Η έμπνευση δεν θέλει και πολύ χρήση της λογικής· είναι απλώς μερικοί συνειρμοί που παρουσιάζονται, φαινομενικά, από το πουθενά και σε ενθουσιάζουν. Μπορεί να νομίζεις ότι «τα βλέπεις μπροστά σου». Αρκετές φορές μού έχει συμβεί αυτό. Ειδικά στο παρελθόν, όταν ήμουν πιο μικρός και πιο ενθουσιώδεις, νομίζω πως μου συνέβαινε συχνότερα. Μπορεί απλώς να βάδιζα προς το σπίτι μου και με τη μια μεριά του μυαλού μου να ονειρευόμουν πολεμιστές να σκοτώνουν έναν δράκο (ή κάτι τέτοιο, τέλος πάντων).

Αλλά δεν μπορείς να περιμένεις να σου έρθει αυτού του είδους η έμπνευση για να καθίσεις να γράψεις. Συχνά, μάλιστα, αυτή η έμπνευση είναι απλώς για να ξεκινήσεις κάτι, κι όταν πιάνεις να το γράψεις βλέπεις ότι τελικά είναι πολύ διαφορετικό. Η έμπνευση δεν ήταν παρά η σπίθα για να γίνει η αρχή.

[Συνέχισε να διαβάζεις]